نخستین گام جدایی بحرین در زمان پهلوی دوم برداشته شد و آن زمانی بود که انگلیسیها و آمریکاییها از هر دو سو شاه را به چنین تصمیمی ترغیب، تهدید و تطمیع کردند. تا در نهایت در روز ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ جزیره بحرین از ایران جدا شد.
کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه رژیم پهلوی در راستای نظم جهانی و هژمونی غربی حرکت میکرد، گفت: رژیم پهلوی نباید در مورد جدا شدن بحرین از سرزمین مادری خود، زیر بار همهپرسی میرفت. دولت وقت در آن زمان کوتاهی کرد.
سند زیر حاکی از این است که توطئه جداکردن بحرین از ایران که در دوره محمدرضا شاه عملی شد از مدتها قبل برای آن برنامه ریزی صورت گرفته بود. این سند حاوی گزارشی از تحریکات برخی برای زمینه سازی جدایی طلبی بعدی و تشکیل جکومت مستقل از ایران است.
سال ۱۳۴۷، پادشاه عربستان از امیر بحرین به عنوان رئیس یک کشور استقبال کرد. این در حالی بود که هنوز بحرین جزئی از خاک ایران بود و در ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ از ایران جدا شد. محمدرضا شاه نخست در اعتراض سفر خود را به عربستان لغو کرد اما پس از مدتی همان سال از عربستان دیدن کرد.
معاهده صلح پاریس یکی از قراردادهای استعماری و تحمیلی در دوره قاجاریه است که مفاد آن به سود استعمار انگلیس و به ضرر منافع ملی ایران بود. چرا که با امضای این قرارداد زمینه جدایی بخشهای دیگری از خاک ایران در خراسان و بلوچستان فراهم شد.
هنگامی که انگلستان اعلام کرد قصد ترک خلیج فارس را دارد، «قضیه بحرین» هم دوباره مطرح شد. نزدیک به ده سال از مسکوت گذاشتن موضوع میگذشت اما حالا وضعیت متفاوت شده بود. حالا دیگر باید این مساله، «فیصله» مییافت. حل مسالهای که یک سوی آن ایران شاهنشاهی بود، یک سوی آن بریتانیا و در سوی دیگر آن، خلیج فارس و اهمیت تاریخیاش.
در طول 2 قرن گذشته مناطق گوناگونی از ایران جدا شدند و هویتهای تازهای یافتند اما هیچکدام از آنها به اندازه جدایی مجمعالجزایر بحرین از کشور سخت و طاقتفرسا نبوده است. وادادگی سیاسی پهلوی دوم باعث شد تا این جزایر از کشور جدا شوند