امروزه جامعه پذیری انسان از طریق نهادهایی مثل مدرسه و دانشگاه صورت می گیرد. اما جالب اینکه دهه ها قبل نهادهایی این کار را انجام می دادند که از لحاظ کارکردی بسیار با نهادهای آموزشی امروز متفاوت بودند؛ مثل قهوه خانه
امروز نظام آموزشی کشور در سطح آموزش عالی بسیار گسترده است. به طوری که ورود به دانشگاه ها کار دشواری نیست. اما چند دهه پیش عبور از سد کنکور اقدامی خطیر بود.
اوایل دهه 40 همراه با روی کارآمدن کندی در آمریکا و علی امینی در ایران زمینه ای برای بازسازی فضای باز سیاسی در ایران فراهم شد. فضای که خیلی زود همچون سالیان گذشته بسته شد. در این برهه کوچک دانشجویان به دلایل مختلف انگیزه های زیادی برای ورود به عرصه سیاسی داشتند. اما این انگیزه ها چه بود؟
«اطلاعات وسیع و تسلط او بر نطق و بیان موجب شد که خیلی زود جای خود را در مجلس باز کند و مورد توجه قرار بگیرد و به همین دلیل در وزارت معارف به عضویت شورای عالی برگزیده شد.»
این از تضادهای ساختاری حکومت پهلوی بود که از یکسو بخشی از دلارهای نفتی را به گسترش تأسیسات دانشگاهی اختصاص میداد، خدمات ارزان ارائه میکرد و به تعداد دانشجویان و تسهیلات آنها فخر و مباهات میکرد و از سوی دیگر، ساواک را در کمین همین دانشجویان و اساتید قرار داده بود و هر شعار و مطالبهی سیاسی را که با منافع رژیم همخوانی نداشت سرکوب میکرد.
هر استادی در تدریس خویش، دست کم باید از دو ویژگی مهم برخوردار باشد: ویژگی علمی، ویژگی اخلاقی؛ ویژگیهای «علمی» و «اخلاقی» هر استادی لازم و ملزوم یکدیگرند و هر یک بدون دیگری کاری عقیم و راهی ستَروَن است و البته برخورداری توأمان از این دو ویژگی نیز بس دشوار است، اما در استاد شهید مرتضی مطهری هر دو آن به وضوح نمایان بود
یک سعدی پژوه گفت: تصوری که همه ما از سعدی داریم، یک مرد جاافتاده، پخته و کامل است که کودکی، نوجوانی و جوانی نداشته به همین دلیل به سعدی میگوییم شیخ و آن هم نه یک شیخ معمولی بلکه یک شیخ بزرگ و اجل.
روز اول اردیبهشت 1359 امام خمینی در پیامی ضرورت «انقلاب فرهنگی» را گوشزد کردند و تعلل در ایجاد آن را خیانت به اسلام و ایران دانستند. این روز، روز «انقلاب فرهنگی» نامیده شد.
در روز اول اردیبهشت ۱۳۵۹، چند روز پس از طرح بحثهایی پیرامون تعطیلی دانشگاهها و «انقلاب فرهنگی»، حضرت امام خمینی طی سخنانی بر لزوم اسلامی شدن دانشگاهها تاکید کرد.
ترور آیتالله مفتح را میتوان سومین حادثه دلخراش پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دانست؛ چرا که پیش از آن، آیتالله شهید مرتضی مطهری مغز متفکر انقلاب اسلامی و همچنین آیتالله محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین امام جمعه تبریز و اولین شهید محراب، هدف کینهتوزی و جاهلیت گروه فرقان قرار گرفته بودند.