بخش عمده‌ای از زندانیان مخالف شاه را حزب توده و سران آن تشکیل می‌داد. این گروه از نظر کمی، یکی از مهمترین گروه مخالفان زندانی بودند که از نظر هرم سنی نیز تا حدودی سن بالایی داشتند که این خود نشان دهنده عدم اقبال جوانان به حزب توده در آن دوره است

بر اساس سیاست ایجاد فضای باز سیاسی در سال 56، بسیاری از زندانیان سیاسی از زندان آزاد شدند؛ اما در واقعیت بسیاری از زندانیان سیاسی به اتهام نقض حقوق بشر و یا سایر اتهامات ساختگی همچنان در زندان به سر برده و تحت شکنجه قرار داشتند

یکی از روش‌های شکنجه روحی برای ایجاد وحشت، اعدام نمایشی یا ساختگی بود که از آن برای تضعیف روحیه زندانی، تخلیه اطلاعاتی و پرونده‌سازی استفاده می‌شد.

رفتار ساواك نسبت به لغزش‌ها چنان بی‌رحمانه بود که اگر هر اشتباهی - ولو بسیار جزئی - در جریان دیدارهای شاه از محلی صورت می‌گرفت، بی‌تردید تمام کاسه و کوزه‌ها را بر سر کسی می‌شکست که مسئول تهیه و تنظیم برنامه شناخته می‌شد

وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره حکومت پهلوی، در نازلترین سطح خود قرار داشت و همین موضوع صدای حامیان حقوق بشر و حتی برخی از متحدان غربی شاه را درآورده بود. اما شاه با بدبینی، ضمن رد هر گونه انتقادی، مدعی بود که هیچ شکنجه‌ای در ایران وجود ندارد.