لوطی و لوطی گری يك پديده اجتماعی شهری ديرپا در حيات اجتماعي جامعه ايراني است كه درك و فهم كاركردهاي آنان، متضمن بررسي عميق تر آنان در زمينه گسترده اي از تاريخ اجتماعي ايران است . منظور از لوطيان در در دوره قاجاریه، اشاره به گروهي است كه نقش بسيار آرماني آنها را بايد در عياران و اهل فتوت دوره هاي پيش از دوره قاجار جستجو كرد.

ورزش پهلوانی در دوره‌ی ناصرالدین شاه که از سال 1848 تا 1898 سلطنت کرد، به اوج غنای خودش رسید. در طول این دوران تعدادی زورخانه در تهران و دیگر شهرها ساخته شد.

با این که تنها ۳۷ بهار، تمامی سهم و فرصت او از زندگی و حیات این دنیایی بود، اما در همین اندک بهاران که البته ده ها و بلکه چند صد پاییز و زمستان بی مهری بر خاطر و دل همیشه بهاری اش تحمیل شد، چه بسیار «خانه محبت» و «کلبه الفت» در دل مردمان برپا کرد

بنا به گواهی متون تاریخی، ورزش زورخانه ای یکی از قدیمی ترین ورزش های ایران می باشد که در تمامی اعصار، با افتان و خیزانی، پیوسته جاری و ساری بوده است و در درون خود پهلوانان بنامی را تربیت و سلوک جوانمردی را به خیل عظیمی از کسانی که در این ورزش گام نهاده اند، آموخته است.