در اوایل دهه 1350 چندین نهاد سیاسی و امنیتی به موازات ساواک شکل گرفت که مهم‌ترین آن کمیته مشترک ضدخرابکاری بود. شکل‌گیری این کمیته با اهداف سیاسی و امنیتی خاصی همراه بود که مهم‌ترین آن شناسایی مخالفان بود. در کنار این موضوع اهداف دیگری نیز مطرح بود

در کنار شرایط متعددی که نظامیان جهت ارتقا پیش رو داشتند، وجود برخی از شرایط و ویژگی‌های شخصیتی نیز در ارتقا جایگاه نظامیان موثر بود. یکی از این ویژگی‌ها، ابستگی و سرسپردگی به عوامل داخلی و خارجی بود.

چلال را نماینده جریان غربزدگی می‌دانند. البته پیش او نیز نظریه پردازان بزرگی در ارائه این نظریه پیشگام بودند. با این حال، جلال با بسط این نظریه وجه تمایز خود با سایر متفکران این عرصه را آشکار ساخت. وی همچنین در برابر بسیاری از جنبش‌های سیاسی مواضع خود را اعلام کرد و در کنار روحانیت ایستاد

نظامی‌گری در حکومت پهلوم دوم ارزش و اهمیت زیادی برای افراد داشت، زیرا بسیاری از افراد دریافته بودند که شاه جایگاه ویژه‌ای برای نظامیان قائل است و یکی از بهترین راه‌های تقرب به شاه، رسیدن به مقام و درجه نظامی است.

حضور بهائیان در حکومت پهلوی از همان ابتدا گسترده نبود؛ بلکه آن‌ها در برخی ازدوره‌ها و به دلیل نقش مثبت خود در بعضی از تحوولات سیاسی، نفوذ گسترده پیدا کردند. تا جایی که تمام بهائیان توانستند به کاری خاص مشغول شوند

شهید دستغیب یکی از ملتزمان و معتقدان به اصل ولایت فقیه بود. ایشان ولایت فقیه را از آن امام می‌دانست و برخلاف برخی از روحانیون که به دنبال قدرت شخصی بودند، تنها مصلحت حکومت اسلامی را در نظر داشتند. دیدگاه ایشان در رابطه با اصل ولایت فقیه را می‌توان در کتابی پیرامون زندگی شخصی ایشان مشاهده کرد

رژیم از طریق افراد و عوامل خود تلاش می‌نمود به دانشجویان و روشنفکران ایرانی القا نماید که زمان انتخابات آزاد در ایران فرا نرسیده و ایران هنوز آمادگی حکومت دموکراتیک را ندارد. این در حالیست که برخی از افرادی که مأمور این کار بودند خود به نبود آزادی در ایران و لزوم رسیدگی به آن اذعان داشتند

در اواخر سال 1306 کنسولگری انگلیس در بندر لنگه به حکومت این شهر به دلیل سانسور بسته های پستی آنها به وسیله رئیس پست و نظمیه محل شدیدا اعتراض می کند. روسای این دو اداره اعتراف می کنند از مرکز چنین دستوری داشته اند. وزارت داخله از اداره کل تشکیلات نظمیه و نیز از وزارت پست و تلگرف  میخواهد مامورین خود را در بندر لنگه را تعقیب و توبیخ کنند

غربزدگی، جریانی است که بسیاری آن را مربوط به دوران حکومت پهلوی دوم می‌دانند. همچنین بسیاری، جلال آل احمد را رهبر این جنبش تلقی می‌کنند. اما برخلاف این تصور غربزدگی و انتقاد از آن در دوره مشروطه نیز با اصطلاحی متفاوت مورد انتقاد قرار گرفته بود

علمای ایران در دهه 1350 فتوایی را با عنوان فتوای نجاست کفار صادر کردند. ظاهرا این فتوا بعد از اطلاع علما از جو سیاسی زندان و تغییر گرایشات سیاسی برخی از گروه‌های سیاسی از جمله مجاهدین خلق و به طور کلی چپ‌ها شکل گرفت

رژیم پهلوی با تمام توان حرکت‌های آزادیخواهانة ایرانی را اعم از حرکت‌های روشنفکری و دینی بعد از 28 مرداد سرکوب کرد. در مقابل کوشید تا با شتاب دادن به مدرنیزاسیون کشور آن هم به صورت اجباری و برنامه‌ریزی شده، از یک سو با سنت‌ها مبارزه کند و از سوی دیگر رهبری را از دست روشنفکران ضد استبداد بگیرد و به آنان تفهیم کند که می‌‌تواند با همین روش، آنچه را که ...

روحانیت و رویکردی تازه به سیاست مبارزات روحانیت تا این زمان فراز و نشیب‌های بسیاری به خود دیده بود حضور روحانیت در فرآیند‌های سیاسی تا آن زمان به طور عمده مبتنی بر دفاع از شریعت اسلام و مبارزه با حاکمان جور (استبداد) و سلطه اجانب (استعمار) بود.

همزمان با ورود امام به کشور، ا.وضاع سیاسی کشور به بحرانی‌ترین نقطه خود رسید. عوامل حکومت که آخرین تلاش‌های خود را برای حفظ حکومت به کار می‌بردند با متشنج کردن اوضاع و تهدید مخالفان حکومت، درصدد بهره‌کشی از شرایط به نفع خود بودند.

دکتر نصر یکی از پیشگامان نحله فکری با گرایشات دینی- فرهنگی در زمان حکومت پهلوی بود. وی موسس سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی و فلسفی زیادی نیز بود. با این حال دکتر نصر از جمله افرادی بود که مورد توجه فرح و دستگاه پهلوی نیز قرار گرفت. این موضوع دلایل خاصی داشت

اواخر حکومت پهلوی، دوران بسیار تیره و تاری بود. آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی باعث شده بود که کشور آبستن وضعیتی تیره و تار شود. این ادعا نه تنها به لحاظ منابع موجود قابل اثبات است، بلکه گزارش‌های اتباع خارجی مقیم ایران نیز بر این موضوع صحه گذاشته‌اند. گزارش امبرشتس یکی از این گزارش‌ها است.

همه پرسی لایحه انقلاب سفید با انتقادات و اعتراضات گسترده‌ای از سوی مردم و روحانیون مواجه بود. به همین دلیل بعد از انجام همه‌پرسی و پیروزی آن، شاه تلاش‌هایی را برای جلب رضایت مردم آغاز کرد. اما این تلاش‌ها، اتفاقات و اعتراضات جدیدی را به دنبال داشت

در دوره حکومت پهلوی، سازمان‌ها و نهادهای متعددی به مبارزه علیه حکومت مشغول بودند. مدارس با اقدامات مختلفی به انتشار اخبار و اعلامیه‌های مربوط به امام مبادرت می‌کردند. مدرسه آقاباباخان شیراز، نمونه‌ای از مدارس فعال سیاسی است که در دوران مبارزات اسلامی نقش پررنگی داشت

بعد از حمله روسیه به ایران(در جریان مشروطیت)، نمایندگان و مسئولان بریتانیا دو موضع متفاوت نسبت به آن ابراز کردند. برخی از نمایندگان بریتانیا به مخالفت کامل پرداختند که البته مخالفت آنها برگرفته از منافع ملی بریتانیا بود. برخی نیز با ابراز خشنودی، از اقدام روسیه استقبال کردند. سرادوارد گری از جمله افرادی بود که از سیاست روسیه دفاع کرد.

امام در مخالفت با رفراندم لایحه انقلاب سفید تنها نبود. علاوه بر مردم و سایر روحانیون، برخی از گروه‌های سیاسی نیز به مخافت با این لایحه پرداختند. از جمله این گروه‌ها می‌توان به هیئت موتلفه اسلامی اشاره کرد که در مخالفت با رفراندم، امام را همراهی کردند

مشی سیاسی آیت‌الله مهدوی کنی با جریانات مختلف سیاسی بر اساس احترام متقابل بود. این رویه در رابطه با مخالفان سیاسی نیز صادق بود. با این حال، ایشان در عین احترام، همواره مواضعی صریح و روشن داشت