در دوره صفویه گروهی خارجی به نام بانیان در ایران حضور داشتند. بانیان‌ها در اصل هندی بودند. آنها بخشی از تجارت ایران را در دست داشتند و در این راه به نفع استعمارگران کار کردند. با این حال علیرغم نقش پررنگ بانیان‌ها در تجارت، این گروه، گروه چندان موفقی نبودند

بعد از آنکه رژیم شاه، عوامل خارجی از جمله حکومت مصر را مسئول حوادث قیام 15 خرداد معرفی کرد، روزنامه لوموند در مطلبی انتقادآمیز به این موضوع واکنش نشان داد. لوموند با دیدگاهی واقع‌بینانه به دلایل این موضوع پرداخت

ساختار اجتماعی ایران در قرن بیستم گرچه به مانند قرن‌های پیش از آن ساختاری شاهنشاهی با برتری شاه بود؛ اما تغییراتی نسبت به آن نیز داشت. این تغییرات شامل پیدایش طبقات جدیدی است که در قرون قبل از آن وجود نداشت و تحت تاثیر تحولات اجتماعی جدید به وجود آمده بود. هر چند برخی از طبقات نیز به همان شکل سابق و جایگاه اجتماعی مشابه با آن، در این قرن نیز وجود داشتند...

سند زیر به درگذشت آیت‌الله روح‌اله کمالوند از روحانیون برجسته‌ی استان لرستان اختصاص دارد. این عالم مبارز از اولین کسانی بود که به نهضت حضرت امام خمینی (ره) پیوست و در حوادث سال 1342 واسطه‌ی میان دربار و روحانیون بود.

تعداد نظامیان و درجه‌داران در حکومت پهلوی بسیار زیاد بود. ظاهرا شاه درصدد بود با این اقدام، وفاداری بخش مهمی از نظامیان را جلب کند. زیرا اختصاص دادن درجات نظامی باعث می‌شد تا نظامیان ضمن بهره‌مندی از امتیازات گوناگون، از نظر روانی نیز انگیزه بیشتری داشته باشند.

با آغاز قیام 15 خرداد، آیت‌الله دستغیب از جمله کراجع طراز اولی بودند که به این نهضت واکنش نشان دادند و بدون پروا به سخنرانی علیه حکومت پهلوی و تقبیح اقدامات آن علیه امام و مردم پرداختند. این در حالی بود که بسیاری از افراد حتی نزدیکان ایشان، او را به سکوت و انفعال تشویق می‌کردند.

شاپور ریپورتر که یکی از عوامل اصلی در تحقق کودتای 28 مرداد بود، بعد از کودتا نیز به طرق مختلف به تحکیم پایه‌های دیکتاتوری حکومت پهلوی کمک کرد. او با تأسیس ساواک، به این سازمان ملحق شد و به طور پنهانی به فعالیت در آن پرداخت.

بعد از تصویب قانون اساسی، گروهی از روحانیون خواستار مطابقت قوانین با احکام اسلامی شدند. با این حال در میان این روحانیون نیز اختلافاتی بر سر نحوه و میزان نظارت مجتهدین شرع بر قوانین وجود داشت. چنانچه برخی نظارت را در حد عدم دخالت جایز می‌دانستند؛ اما برخی از روحانیون این حد را فراتر از نظارت در نظر گرفته و تا مداخله مستقیم تجویز می‌کردند.

جلال آل احمد یکی از منتقدان اصلی غربزدگی بود. کتاب خدمت و خیانت روشنفکران مهم‌ترین اثر وی در انتقاد به ابعاد مختلف غربزدگی بود. با این حال جلال در این کتاب سایر وجوه غربزدگی را نیز مورد انتقاد قرار داده است

موشکافی انقلاب سفید و بررسی دلایل شکست آن موضوعی است که می‌توان از زوایای مختلفی به آن نگاه کرد. با این حال یکی از دلایل اصلی شکست این سیاست، سیاسی کردن لایحه بود. در حالی که اهداف این لایحه بر امور اقتصادی تاکید داشت

قزوین در دوره قاجار شهری مهم محسوب می‌شد. البته به اعتقاد برخی از افراد، این شهر اهمیت خود را نسبت به دوره‌های گذشته از دست داده بود و شهری درجه دوم محسوب می‌شد. با این حال، این شهر در آن دوره از جمعیت قابل توجهی برخوردار بود.

رضاشاه بعد از آنکه حکومت را به دست گرفت سیاست‌هایی را علیه روحانیون به اجرا درآورد تا از قدرت آنان بکاهد. جالب آنکه این سیاست‌ها در تمام حوزه‌ها به کار بسته شد تا قدرت آنان را محدود کند.

عملیات طبس نام عملیاتی است که در ارتش آمریکا عملیات پنجه عقاب نام داشت ، عملیاتی نظامی نیروی دلتا که قرار بود با ورود به خاکهای ایران و استقرار در کویر گروگان های لانه جاسوسی را رها کنند.

در بحبوحه جنگ جهانی اول، جنوب کشور دست مایه حملات انگلیس و سایر مهاجمان شد. علت اصلی تهاجم بیگانگان، رقابت‌های سیاسی و فضای جنگی بود؛ اما روزنامه عصر جدید عوامل داخلی را نیز در بروز آشفتگی‌های جنوب کشور موثر می‌دانست

یکی از روش‌های شکنجه روحی برای ایجاد وحشت، اعدام نمایشی یا ساختگی بود که از آن برای تضعیف روحیه زندانی، تخلیه اطلاعاتی و پرونده‌سازی استفاده می‌شد.

یکی از تغییرات عمده در حکومت صفویان، افزایش شهرنشینی بود. پیش از حکومت صفویه، بخش‌های عمده‌ای از جمعیت ایران در روستاها ساکن بودند. اما با افزایش شهرنشینی علاوه بر آنکه تغییراتی در ساختار اجتماعی به وجود آمد، گروه‌های جدیدی نیز شکل گرفتند

همزمان با تحولات نزدیک به انقلاب، علاوه بر فضای داخلی کشور، فضای سیاسی برخی از کشورهای خارجی نیز توسط مبارزین انقلابی ناآرام شد. سفارت‌ها از جمله مکان‌هایی بود که توسط دانشجویان انقلابی، بارها تسخیر شد. عمده سفارت‌خانه‌هایی که تصرف شدند، جز سفارت‌خانه‌های غربی بودند. همین موضوع نشان دهنده عمق بی‌اعتمادی مبارزین انقلابی به کشورهای غربی بود

در دروه‌ی پهلوی صلاحیت افراد و یا مصالح ملی بر اساس رأی شاه تفسیر و تعبیر می‌شد. به عبارت دیگر معیارهای انتخاب افراد تابعی از میزان وابستگی آنها به دربار محسوب می‌شد.

شاه همواره تصور می‌کرد مردم از نظر سیاسی به او وفادار هستند و در هر شرایطی از او حمایت خواهند کرد. اما برخلاف این تصور، بسیاری از مردم به خصوص کسانی که ظاهرا طرفدار حکومت بودند، با او مخالفت داشتند و از سر اجبار با حکومت همکاری می‌کردند

گرچه ارتش و نهادهای نظامی در دوره حکومت پهلوی وضعیت خوبی داشتند؛ اما این موضوع شامل حال تمام نظامیان نبود. چنانچه نیروهای نظامی پادگانی در مقایسه با سایر بخش‌ها، وضعیت بسیار نامناسبی داشتند و از وضعیت خود کاملا ناراضی بودند