یکی از مسائلی که بر تسریع روند پیروزی انقلاب تأثیر زیادی گذاشت، موضوع فاصله گرفتن ارتش از حکومت و نزدیک شدن آن به مردم بود. ارتش مقارن با نزدیک شدن پیروزی انقلاب، به سیاست مماشاتطلبانه با مردم روی آورد و همین موضوع باعث تزلزل روحیه ارتشیان مدافع حکومت شد.
از رهبری به عنوان مهمترین رکن انقلاب یاد میشود. رهبر نقش مهمی در سازماندهی و بسیج مخالفان دارد و نوع مدیریت او عامل مؤثری در شکست و یا پیروزی انقلاب است. البته نقش رهبران انقلاب با توجه به نوع انقلابها و طیف تأثیرگذاری آن متفاوت است. بدین معنا که در برخی از انقلابها نقش رهبران بسیار پررنگ و تعیینکننده است و در برخی از انقلابها کمررنگتر.
«قمرالملوک وزیری» آوازهخوان مشهور دوره رضاشاه نقل کرده است: امیراحمدی آقاخان امیرلشگر غرب که از افسران رضاخان بود موقعی که لرستان را فتح کرد، من و مرتضی خان و تمام درباریان و بزرگان وقت را به خانهاش دعوت کرد. پس از آن که خواندم و گل به سرم ریختند امیرلشگر مرا خواند، دستم را بوسید و پیش خود نشاند و روکرد به پیشخدمتها و گفت بروید خورجینی را که از ...
ارتقا و پیشرفت در سلسله مراتب حکومت پهلوی به تمکین کامل از شاه و خدمتگزاری به او داشت. به عبارتی آنچه که تعیین کننده و اساسی بود، نه تخصص و شایستهسالاری، بلکه موضوع خدمتگزاری و میزان ارادت به خاندان پهلوی بود.
بر اساس این سند «در اثر تیراندازی مأمورین شهربانی کاشان تعداد سه نفر کشته و 23 نفر مجروح گردیدهاند و تظاهرات به طور پراکنده در خیابانهای کاشان برقرار است.»
سیستم سیاسی بسته حکومت پهلوی، راه را بر هر گونه انتقاد بسته بود. به گونهای که هیچکسی حق انتقاد از شاه را نداشت و در صورت انتقاد با تهدید مواجه میشد. شاه با منتقدان خارجی خود نیز سر سازش نداشت و نسبت کوچکترین انتقادات نیز واکنشهای تندی نشان میداد.
سبک خانههای ایرانیان در دوره قاجار پییش از آنکه متأثر از هنر و سلیقه آنان باشد متأثر از عوامل محیطی و مخاطرات آن بود. این عوامل تأثیر مخربی بر روند زندگی قاجاریان داشت و زندگی آنان را تحتالشعاع قرار داده بود.
پیروزی هر جنبش و نهضتی در گرو فراهم بودن شرایط و امکاناتی خاص است. ارکانی مانند رهبری، مردم و ایدئولوژی از جمله ارکان مهم و ضروری برای هر انقلاب است. با این حال در کنار این عوامل، عواملی نیز وجود دارند که گرچه وجود آنها به مانند مردم یا رهبری قابل دیدن نیستند، اما برای تحقق انقلاب مهم و اساسی هستند. مدیریت، بسیج یا سازمان از جمله این موارد است.
موضوع غلبه فرهنگ غربی بر کشور، یکی از چالشها و موضوعات اصلی مخالفان و ناراضیان سیاسی با حکومت بود. فرهنگ غرب به قدری در کشور رواج یافته بود که حساسیت گروههای سنتی و مذهبی را برانگیخته بود. به خصوص آنکه خود شاه نیز حامی و مروج فرهنگ غرب بود.
هلند یکی از کشورهای مهم استعمارگری بود که بعد از اسپانیا و پرتغال به امید دستیابی به ثروت و سرزمینهای بیشتر وارد رقابتهای استعماری شد. این کشور نیز اشتهای سیرناپذیری در کسب مستعمرات داشت. هلند در این مسیر به تشکیل کمپانیهای استعمارگری پرداخت.
از دیرباز رسم چنین بود که گاه کسانی از روضهخوانها، روضههای خود را مینوشتند و به شکل کتاب در دسترس دیگران قرار میدادند. جمعآوری و بـررسی روضـههای مکتوب و ضبط روضههای شفاهی، مهمترین ابزاری است که در شناخت کارکرد اجتماعی روضه و روضهخوان به کار میآید.
محمدرضاشاه نیز همانند پدرش هیچ نوع انعطاف پذیری برای اقدامات و انجام تغییرات در ساخت قدرت بسته سیاسی خود که مشارکت و انتقاد پذیری را تشویق و ترغیب کند، نداشت. محمدرضاشاه به جای توجه به قانون و ایجاد موقعیت مناسب برای فعالیت نهادهای مشارکت قانونی با استفاده از ابزارهای غیرقانونی سرکوب، سعی می کرد بر این مملکت حکم براند.
رضاخان خود را منجی و ناجی ایران می دانست و همواره از تلاشهای خود برای نوسازی و توسعه کشور سخن میگفت. در این تصویر توهمات رضاشاه پهلوي که در تابلوي عكسي از مقايسه وضعيت ايران قديم و جديد به نمایش درآمده است را مشاهده می نماییم.
در سال 57 و در حالی که حکومت پهلوی و حامیان خارجی آن تمام تلاش خود را برای حفظ شاه به کار میبردند؛ امام تشکیل شورای انقلاب را اعلام نمود. تشکیل این نهاد انقلابی در شرایطی اعلام شد که هنوز پیروزی انقلاب اسلامی به طور کامل محقق نشده بود. با این حال شورای انقلاب با هدف اصلی انتقال قدرت تشکیل شد و اعضای آن نیز مشخص گردیدند. این نهاد تا دو سال بعد از انقلاب ...
تزلزل در ارکان رژیم پهلوی را در سند زیر میتوان مشاهده کرد. در این سند پس از انتشار اخباری مبنی بر احتمال آزادی زندانیهای سیاسی و انحلال ساواک، اعضای این سازمان نگرانی خود را بیان کردهاند.
علّت بکار بردن اصطلاح «شیخیّه» برای پیروان این فرقه، آن است که رهبران این فرقه افکار و عقاید خود را که با عقاید شیعیان متفاوت است، از شیخ احمد احسائی اخذ کردهاند؛ به آنها «شیخیّه» به معنای پیروان و تبعیّت کنندگان از شیخ گفته میشود.
لباس مردم ایران در دوره قاجار بسته به مکان زندگی آنها از رنگ و پوشش متفاوتی برخوردار بود. گرچه میتوان پوشیدگی کامل را وجه مشترک لباس تمامی مردم ایران دانست؛ اما رنگ، شکل و حتی نوع پارچه پوشش مردم در شهرهای مختلف متفاوت از هم بود. یکی از جلوههای این تفاوت را میتوان در لباس مناطق عشایرنشین شیراز مشاهده نمود.
راههای کسب ثروت برای استعمارگران متعدد و بیشمار بود و علاوه بر شیوههای رایج ثروتاندوزی، روشهای جدیدی نیز به وجود آمد. یکی از این روشهای جدید، بردهداری بود که در سراسر کشورهای مستعمره به اجرا گذارده شد و تقریباً تمام کشورهای استعمارگر آن را به کار بردند.
تگاه حکومت پهلوی عامل هر گونه ثبات سیاسی را در عوامل خارجی تعریف میکرد. به زعم دولتمردان پهلوی، عامل تمام اغتشاشات و بیثباتیهای داخلی در کشورهای خاورمیانه، رشد گروههای چپگرا و تقویت پان عربیسم بود. این در حالی بود که وجود حکومتهای دیکتاتور، نقش به مراتب بیشتری در بروز بیثباتیهای داخلی کشور اعم از ایران داشت.