ماجرای تنبیه وهابیت بوسیله فتحعلی شاه

فتحعلی شاه دومین شاه از دودمان قاجار بود که از 1212 تا 1250 ق. حکومت کرد. وی فرزند حسین‌قلی‌خان برادر جوانتر آغامحمدخان قاجار بود. پس از کشته شدن عمویش، فتحعلی شاه به پادشاهی رسید. لقب او سلطان صاحبقران بود چرا که بیش از بیست و پنج سال شاهی کرد (در آن روزگار 25 سال را هم قرن می‌‌دانستند). نام اصلی فتحعلی، «خان بابا خان» بود ولی به هنگام تاجگذاری نام فتحعلی را که نام نیای خود فتحعلی خان قاجار بود برای خود برگزید.

در دوره حکومت وی وقایع و حوادث مهمی در سطح ایران و بین ‏الملل رخ داد؛ از جمله جنگ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏های ایران و روس که به جدایی بخش ‏های وسیعی از خاک ایران انجامید. در ذی الحجه 1216 ق. که اوایل حکومت فتحعلی شاه محسوب می‏شود، فرقه انحرافی وهابی در حمله ‏ای وحشیانه به عتبات عالیات در عراق، قتل و غارت وسیعی انجام دادند و به ویژه حرم مطهر امام حسین (ع) و حضرت علی (ع) صدمه فراوان رسیده و بسیاری از مجاورین و زایران آن اماکن مقدس کشته شدند. وقتی این خبر هولناک به دربار ایران رسید، فتحعلی شاه به عنوان حاکم شیعه مذهب که علایق مذهبی شدیدی هم از خود نشان می‏داد، اسماعیل بیگ بیات را به نزد سلیمان پاشا والی بغداد فرستاد و از وی تنبیه وهابیان را خواستار شد. سلیمان پاشا قول همکاری داد اما قبل از هر اقدامی درگذشت.

شاه قاجار حیدرخان شیرازی را در 1235 ق. به سفارت مصر اعزام نمود و طی نامه ‏ای از محمد علی پاشا والی آن‏جا خواستار تنبیه وهابیان شد و در آن تهدید کرده بود که اگر به خواسته‏ اش ترتیب اثر داده نشود، خود اقدام می‏کند. محمد علی پاشا والی مصر، یکی از سردارانش به نام ابراهیم پاشا را به سرکوبی وهابی ‏ها فرستاد. او توانست عبدالله بن مسعود را دستگیر و به استانبول بیاورد که به دستور سلطان عثمانی به قتل رسید.

فتحعلی شاه برای تعمیر و بازسازی مراقد شریف عراق هم اقداماتی انجام داد. از جمله بعد از خرابی وهابی ‏ها دستور داد طلاهایی که عمویش آقا محمدخان وقف کرده بود، برای طلا کاری حرم امام حسین (ع) روانه کربلا شود. این کار توسط محمد علی خان رئیس دیوان به همراهی دو هزار نفر از بلوچ ها انجام شد. این گروه وقتی به کربلا رسیدند، آن شهر را فاقد حصار و دیوار دفاعی یافتند که در مقابل تهاجم دشمنان بی‏حفاظ می نمود. در نتیجه با همکاری سید علی طباطبایی، صاحب ریاض حصاری بر دور شهر کشیدند. در این حصار که به همت کارگران و معماران بلوچ ساخته شد، شش دروازه تعبیه شده بود. علاوه بر این به دستور فتحعلی شاه صندوق حرم مطهر امام حسین (ع) که در حمله وهابی ‏ها صدمه دیده بود، تعمیر شد و ایوان روضه مقدسه در سال 1232ق. به دستور یکی از همسران شاه طلاکاری شد. در همین سال طلاهای گنبد امام حسین (ع) که به علت عدم کیفیت جلای خود را از دست داده بود، به دستور فتحعلی شاه با طلاهای مرغوب از خزانه شاهی تعویض شد و با طلاهای قبلی، مراقد شریف کاظمین تذهیب شد.

فتحعلی شاه در روز ۱۹ جمادی‌الثانی ۱۲۵۰ ه.ق، بعد از ۳۶ سال و ۸ ماه حکومت، در سن ۶۸ سالگی در شهر اصفهان چشم از جهان فرو بست. وی را پس از مرگ برای دفن به شهر قم منتقل کردند. گفته می‌شود که فتحعلی شاه ۱۵۸ همسر و ۲۶۰ فرزند داشته ‌است.

منابع:

1-میرخواند، روضة الصفا، تهران، اساطیر، 1380

2-میرزا فضل الله شیرازی، تاریخ ذوالقرنین، تهران، کتابفروشی مجلس شورای اسلامی، 1380.

3-محمد باقر مدرس، کربلا شهر حسین، تبریز، 1353.