بنا به اشارت قرآن کریم، اَصْحاب‌ِ رَسّ، قومى کافر بودند که پیامبر زمان خویش را تکذیب کرده و او را به قتل رسانیدند
۰
اى مرد تمیمى! بخشى از سرگذشت اصحاب رسّ، این است: آنان مردمى بودند که درخت صنوبرى را - به نام شاه درخت - مىپرستیدند. آن را یافث بن نوح، بر لب چشمه اى - به نام دوشاب که براى نوح، پس از طوفان جوشید - کاشته بود. آنان را بدین سبب اصحاب رسّ گویند که یکدیگر را [و طبق نسخه اى، پیامبرشان را] زنده به گور مى کردند و این ماجرا، پس از سلیمان بن داود بود. آنان بر ساحل رودى از دیار شرقى به نام رسّ - که نام از آنان گرفته بود - دوازده آبادى داشتند. در آن روز، هیچ رودى پر آب تر و گواراتر از آن و هیچ آبادى، پرجمعیت تر و آبادتر از آبادیهاى آنان نبود. آنان از خوشه هاى آن درخت در هر آبادى، دانهاى کاشته و به هر آبادى، نهرى از آن چشمه کشیده بودند. آن دانه ها رشد کرده، به درختى تناور مبّدل شدند. آنان آب چشمه و نهرها را بر خود حرام کرده، خود و حیواناتشان از آن، نمىخوردند. هرکه مىآشامید، او را کشته، مىگفتند: آن مایه زندگى خدایان ماست. کسى حق ندارد از مایه زندگى آنان بکاهد و خود و حیواناتشان از رود رسّ که شهرهایشان کنار آن بود، مىآشامیدند.
در هر ماهى از سال در هر آبادى، عیدى مىگرفتند. مردم آنجا جمع شده، بر درخت صنوبر خود، پارچه تورى پر نقش و نگار مىانداختند. سپس گاو و گوسفند آورده، براى درخت قربانى مىکردند و با هیزم در آنان آتش انداخته، چون دود و بوى قربانیها به هوا بر مىخاست و میان آنان و آسمان حایل مىشد، براى درخت به سجده افتاده، مى گریستند و التماس مى کردند تا از آنان راضى شود. پس شیطان مى آمد و شاخه هاى درخت را تکان مى داد و از تنه آن، چون کودکى فریاد مىزد: بندگان من! از شما راضى شدم، خوشحال باشید و چشمتان روشن باد و آنان سرشان را از سجده برداشته، شراب مى نوشیدند و مى نواختند و یک شبانه روز در این حال بودند تا بر مىگشتند. چون عید ماه شهر بزرگشان فرا مىرسید، کوچک و بزرگشان در آنجا گرد آمده، نزد صنوبر (شاه درخت) و چشمه (دوشاب) خیمهاى از ابریشم که نقش و نگار گوناگون و دوازده در داشت، برافراشته؛ هر درى ویژه مردم یک آبادى بود. آنان بیرون خیمه بر شاه درخت، سجده مى کردند و براى آن، چند برابر آنچه براى درخت آبادى خود کرده، قربانى مىکردند. پس ابلیس مىآمد و شاه درخت را سخت تکان داده، از لابلاى آن با صداى بلند، سخن مىگفت و بیشتر از آنچه همه شیطان ها مژده و نوید داده بودند مژده و نوید، مىداد. آنان سر از سجده بر مىداشتند و از شادى و نشاط، سرمستی و می پرداختند.
چون کفر و پرستش جز خدا در آنها به درازا کشید، خداى متعال پیامبرى از بنى اسرائیل از فرزندان یهود بن یعقوب، بر آنان فرستاد، او زمانى دراز در میان آنان مانده، به خدا پرستى و خداشناسى دعوتشان کرد. امّا آنان نپذیرفتند و پیامبر خدا، چون اصرار بر گناه و گمراهى و ترک رستگارى آنان را دید و عید شهر بزرگ آنان نیز فرا رسید، عرض کرد: پروردگارا؛ بندگان تو، جز تکذیب من و ناسپاسىِ تو را نپذیرفتند و به پرستش درختى بى سود و زیان، خو گرفتهاند. پس تمام درختانشان را بخشکان و قدرت و سلطنت خود را بر آنان بنمایان. مردم صبح کرده، دیدند درختانشان خشکیده است. پس از این ماجرا نگران و سرافکنده گشتند و دو دسته شدند.
دسته اى گفتند: این مردى که خود را فرستاده پروردگار آسمان و زمین به سوى شما مى داند، خدایان شما را جادو کرده تا توجّه شما را از خدایانتان، به خداى خود برگرداند و دسته دیگر گفتند: نه، بلکه چون خدایان شما دیدند این مرد، عیبشان را گفته و رسواشان مى سازد و شما را به پرستش جز آنان مى خواند، زیبایى و درخشش خود را پنهان داشته اند. پس تصمیم گرفتند او را بکشند. براین اساس لوله هاى گشاد بلند از سرب درست کرده، آنها را به ته چشمه فرستاده، یک یک تا بالاى آب، همچون آبگذرها چیدند بگونهاى که جلو آب را بست و تمام آب چشمه را کشیدند. سپس در ته چشمه چاه عمیق، مدخلى تنگ کندند و پیامبرشان را در آن افکنده، بر دهان آن سنگ بزرگى نهادند، سپس آن لولهها را کشیده آب را رها کردند و گفتند: اکنون امیدواریم خدایان ما از ما راضى شوند، زیرا مى بینند که ما رسوا کننده آنها و باز دارنده از پرستش جز آنها را کشته، زیر بزرگترینشان دفن کردیم تا خوشحال شوند و همچون گذشته، نور و خرّمى آنان را به ما برگرداند. آنان تمام آن روز را در آنجا مانده، ناله پیامبرشان را مىشنیدند که مىگوید: پروردگار و مولاى من! تنگى جا و گرفتارى سخت مرا مىبینى، به ناتوانى و بیچارگى من رحم کن و در ستاندن روحم، شتاب فرما و اجابت دعایم را تأخیر میانداز. او بر این حال بودتا مُرد.
پس خداى سبحان به جبرئیل فرمود: اى جبرئیل؛ آیا این بندگان من - که حلمم آنها را فریفته و از مکرم ایمن شده، جز مرا مىپرستند و پیامبرم را مىکشند! - مىپندارند تاب ایستادگى در برابر خشم مرا دارند، یا مى توانند از قلمرو سلطنت من خارج شوند؟ چگونه و حال آنکه من از هر که معصیتم کند و از عقابم نترسد، انتقام مىکشم. به عزّت خودم سوگند! که آنان را مایه عبرت جهانیان قرار خواهم داد. پس آنان را در همان عیدشان، گرفتار بادِ تندِ بسیار سرخ کرد که در آن، سرگردان ماندند و از آن به وحشت افتاده، بهم پیوستند. سپس زمین زیر پایشان همچون سنگ گوگرد، آتشین شد و ابر سیاهى بر آنان سایه انداخته، اخگرهاى گداخته بزرگ، همچون قبّه بر آنان مىافکند. بدین گونه پیکرشان، همچون سرب در آتش گداخت.
منابع:
1-شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج 1: 183.
2-علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج 14: 148.
cafetarikh.com/news/22034
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.