من در تمام مدت زمامداری هیچ عوالم مخصوصی جزء رابطه رسمی و تشریفاتی با مامورین آلمان هیتلری نداشتم و جزء تعقیب مجدانه بی طرفی در جنگ جهانی که سیاست رسمی ایران بود و جلوگیری از مداخلات هر دو طرف متخاصم گناهی مرتکب نشده بودم.
۰
همان طور که می دانیم رضاشاه پهلوی در جنگ جهانی اول بی طرفی اتخاذ کرد. این امر دلایلی چند داشت. اول آنکه حکومت می دانست ارتش ما ضعیف تر از آن است که بتواند در این جنگ ورود پیدا کند. دوم اینکه به سختی می شد پیش بینی کرد کدام طرف پیروز خواهد بود. بخصوص آنکه آلمان ها در ابتدای این جنگ همه را شگفت زده کرده بودند و به تنهایی بخش زیادی از اروپا را فتح کرده بود.
با همه این احوال از آنجایی که ایران از رویارویی با روس و انگلیس خسته شده بودند، تمایل داشتند که آلمان ها پیروز جنگ باشند. به ویژه آن که در آن زمان روابط صنعتی ایران وآلمان بسیار گسترش پیدا کرده بود. همچنین ایرانیان میان خود و آلمانی ها نوعی پیوستگی نژادی نیز می دیدند و هر دو خود را آریایی می دانستند. به همین دلیل زمانی که آلمان به شوروی حمله کرد و پیروزی این کشور قریب الوقوع می نمود، رضاشاه تلاش کرد تا گرایشات آلمانی خود را بروز دهد تا در صورت رسیدن آلمان ها به ایران متهم نباشد. انتصاب احمد متین دفتری به نخست وزیری را هم می بایست در همین زمینه دانست. حتی اگر خود متین دفتری بخواهد این مسئله را منکر شود. او در خاطرات خود منکر سیاست متمایل به آلمان است:
«چرا و در چه اوضاع و احوالی متفقین به بازداشت من اقدام کردند؟ اتهام ژورمانوفیلی من داستانی است که شاید هنوز بر همه روشن نباشد. تربیت اولین من آلمانی است. زبان آلمانی را در کودکی فرا گرفته ام. سال ها شیفته ادبیات و علوم آلمانی بوده و هستم. به معلمان آلمانی بسیار مدیونم. در محاکم قضائی آلمان مدت ها کار آموزی کرده ام. این ها حقایق است اما تحصیلات حقوقی خود را بیشتر مدیون اساتید دانشگاه های پاریس و لوزان و تمرین در محاکم فرانسه و سویس هستم. در ادبیات هم همان طور که از آثار گوته و شیلز لذت می برم از شکسپیر و ویکتور هوگو محظوظ می شوم. بعلاوه فرهنگ کهن آلمانی ربطی به فاشیسم نوزاد آلمانی نداشت و من در تمام مدت زمامداری هیچ عوالم مخصوصی جزء رابطه رسمی و تشریفاتی با مامورین آلمان هیتلری نداشتم و جزء تعقیب مجدانه بی طرفی در جنگ جهانی که سیاست رسمی ایران بود و جلوگیری از مداخلات هر دو طرف متخاصم گناهی مرتکب نشده بودم. البته این رویه برای متفقین که سوابق و عوامل زیادی در ایران داشتند خلاف انتظار و غیر قابل تحمل بود و شاید باور نمی کردند که با رقیب آنها هم همان سخت گیری ها را می کردیم.»1
با حمله متفقین به ایران، متین دفتری از جمله اولین کسانی بود که بازداشت و زندانی شد.
پی نوشت ها:
1-احمد متین دفتری، خاطرات یک نخست وزیر، به کوشش باقر عاقلی، تهران، انتشارات علمی، 1371، چاپ دوم، ص 223
cafetarikh.com/news/23034
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.