جرقه‌ی جنگ جهانی اول

در 28 ژوئن 1914 میلادی رویدادی سیاسی توانست جرقه‌ای در انبار باروت اروپا بیندازد و منجر به آغاز جنگ جهانی اول گردد. در این روز ، ولیعهد اتریش-مجارستان و همسرش در شهر سارایوو - پایتخت ایالت بوسنی - هدف گلوله‌ی یک جدایی‌طلب صرب به نام گابریلو پرینچیپ قرار گرفته و جان سپردند. رویدادهایی که بلافاصله رخ داد ، زمینه را برای جنگی خانمان‌سوز در اروپا فراهم کرد.

منشأ جدایی‌طلبی در بالکان

از اواسط قرن 19 میلادی احساسات ملی‌گرایانه از اروپای غربی و مرکزی به شبه جزیره بالکان سرایت کرد. این اندیشه‌های ناسیونالیستی به خصوص در بین صربها و یونانی ها شدیدتر از دیگر اقوام بود. با تشکیل دولت ملی صربستان در سال 1830 ، صربها برنامه خود برای ایجاد صربستان بزرگ را آغاز کردند. این منطقه کلیه ی نواحی صرب‌نشین بالکان را در بر می گرفت.

بحران بوسنی

در سال 1878 پس از جنگ روسیه و عثمانی - که به شکست امپراتوری عثمانی منتهی شد - ایالت بوسنی که اکثریت ساکنین آن مسلمان بودند ، از حاکمیت عثمانی بیرون آمده و تحت نظارت اتریش-مجارستان قرار گرفت. صربها که بوسنی را جزئی از صربستان بزرگ می دانستند ، به هیچ وقت از این مسئله راضی نبودند.

در سال 1909 به دلیل تغییر حکومت مرکزی در استانبول ، حکومت اتریش-مجارستان فرصت را مغتنم شمرد و ایالت بوسنی را به طور کامل به قلمرو خود الحاق کرد. اعتراضات عثمانی‌ها و صربها به جایی نرسید.

نقشه صربستان بزرگ متشکل از کشورهای صربستان ، بوسنی ، آلبانی ، مقدونیه و بخش‌هایی از بلغارستان ، رومانی ، مجارستان و نیمی از کروآسی

از ابتدای قرن 20 میلادی گروه‌های جدایی‌طلب صرب به صورت زیرزمینی در بوسنی فعالیت می کردند. هدف آنها انضمام بوسنی به خاک صربستان بود. یکی از همین گروه‌ها در ژوئن 1914 اقدام به ترور ولیعهد اتریش کرد.

در ژوئن 1914 ، آرشیدوک فرانتس فردیناند - ولیعهد اتریش - و همسرش برای بازدید از ارتش اتریش-مجارستان در ایالت بوسنی به سارایوو آمدند. گروهی از جدایی‌طلبان صرب به نام سازمان جوانان بوسنی که با فرماندهان نظامی ارشد ارتش صربستان نیز مرتبط بودند ، درصدد برآمدند که او را ترور کنند.

آرشیدوک فرانتس فردیناند

در ظهر 28 ژوئن 1914 فردی از این گروه شش نفره به نام گابریلو پرینچیپ موفق شد ولیعهد و همسرش را در مقابل ساختمان فرمانداری سارایوو مورد سوء قصد قرار دادند. هر دوی آنان مجروح شدند. هنگامی که ولیعهد را به بیمارستان منتقل کردند ، دیگر کاری از کسی بر نمی آمد.

گابریلو پرینچیپ

پرینچیپ دستگیر و به زندان افتاد. او در سال 1918 قبل از فرا رسیدن موعد اعدام ، به دلیل ابتلا به بیماری سل درگذشت. طی چند روز کلیه‌ی اعضای سازمان جوانان بوسنی نیز دستگیر و اعدام شدند.

دولت اتریش-مجارستان اولتیماتومی به دولت صربستان ارائه داد که شامل موارد و شروط سنگینی بود. به موجب این اولتیماتوم ، دولت صربستان باید مسئولیت ترور را قبول می کرد و فرماندهان نظامی ارتش خود را که گمان می رفت در این ترور دست داشته اند ، تحویل اتریش-مجارستان می داد.

صربها به سرعت اولتیماتوم را رد کردند. دولت اتریش-مجارستان نیز متقابلاً به صربستان اعلان جنگ داد. تمامی قدرتهای اروپایی که ناظر بر این وقایع بودند ، وارد ماجرا شدند. روسیه به حمایت از صربستان برخاست و به اتریش-مجارستان اعلان جنگ داد. آلمان نیز که به موجب پیمان متحدین ، حامی و طرفدار اتریش بود ، جانب این کشور را گرفت و به روسیه اعلان جنگ داد.

بدین ترتیب آتش جنگ جهانی اول یا جنگ بزرگ در ابتدای تابستان سال 1914 زبانه کشید و به مدت چهار سال ، یک نسل از کلیه ملل جهان را به خاک و خون کشید.