استندآپ کمدی به سبک دوره قاجار

کافه تاریخ- کشکول

در ایران از دیرباز به علت فقدان آزادی و عدم توجه به حقوق فردی و اجتماعی، کسی نمی‌توانست آزادانه وضع عمومی کشور را مورد مطالعه و انتقاد قرار دهد. تنها دلقکها و مسخرگان کمابیش به خود اجازه بحث و انتقاد می‌دادند آقای میرفخرایی در کتاب گیلان در جنبش مشروطیت می‌نویسد: قبل از آن‌که اولین فرماندار بعد از انقلاب مشروطیت انتخاب شود، شخصی به نام میرزا یوسف خان جنگل‌نویس اعلانی منتشر ساخت مبنی بر این‌که حاکم رسمی گیلان دو روز دیگر از مرکز وارد خواهد شد. در روز مقرر، خود شخصا به دار الحکومه (قسمتی که سالم مانده بود) حضور یافت و به عنوان حاکم جدید برای مردم سخنرانی کرد. میرزا یوسف خان جنگل‌نویس کسی بود که در مجالس جشن و سرور برای خندانیدن خلق اللّه دعوت می‌شد و در عین مسخرگی نکاتی را به زبان می‌آورد که مردم عادی از گفتنش بیمناک بودند. نظیر کریم شیره‌ای عهد ناصر الدین شاه یا شیخ شیپور و شیخ کرنا و حاجی میرزا زکی خان و یا مشهدی ابو القاسم صراف دوران اخیر که در کسوت دیوانگان روزها به چند خیابان و بازار سر می‌زد و به صدای بلند کسبه و اصناف را با بعضی دقایق و نکات سیاسی آشنا می‌ساخت. میرزا یوسف خان در دار الحکومه چنین گفت: «ای گیله مردان چانچوبه کول که رعایای دولت ابد مدّت هستید گوشتان را باز کنید و متوجه باشید چه می‌گویم شما مکلفید وظایف خود را در مقابل حکمران محبوب و قدرتمند ممالک محروسه در کمال صمیمیت و صداقت و از روی کمال راستی و درستی ایفا نمائید. یعنی هر وقت دیدید حاکمتان سوار کالسکه است و برای استراحت و رفع خستگی کارهای روزانه به هواخوری تشریف می‌برند، معطل نشوید و بی‌درنگ دست راست و چپتان را رو سینه گذاشته مانند فنر دولا شوید و منظم تکریم کامل به جا آورید. حرف زدن، خندیدن و راه رفتن و شوخی کردن مطلقا ممنوع است. مرا دولت علیه برای شبانی شما گوسفندان و بزهای عزیز فرستاده است تا به خاطرتان خطور نکند که هرگز به ولایات توجه ندارد. من کسی هستم که مأمورم هر ده خانواده را به یک دیگ محتاج کنم. من با کسی شوخی ندارم و به هرکس هرمقدار برای مخارج آبدارخانه و راه افتادن دم و دود حواله دهم مکلف است بی‌درنگ بپردازد. به مزاج مازولبیا و بامیه و رشته‌خشکار بسیار سازگار است. به همه شما رسما اعلام می‌کنم که ولو جان کردی هم باشد، اجازه ندهید که آبدارخانه مبارکه تعطیل شود.