دیپلمات، خاورشناس، مترجم، سیاست‌مدار و جهانگرد فرانسوی و سفیر ناپلئون بناپارت در عثمانی و ایران (دربار فتحعلی شاه قاجار) با نگاهی جهت دار به روایت موضع ایرانیان در جنگ پرداخته و می گوید: «از آنجائی که ایرانیان جنگ را صنعتی بیش نمی‌شمارند نه در خصوص آن فکری دارند و نه در زبانشان اصطلاحاتی برای آن وضع شده، افواجشان نیز تابع نظم و ترتیبی نیست.»
۳
ارتش در دوره قاجار به خصوص در دوره ابتدای حکومت، ساختاری ابتدایی و تشکیلاتی ساده داشت. از همین رو بسیاری از جنگ‌ها بدون آنکه از اهداف خاصی برخوردار باشد با شکست زودهنگام مواجه می‌گردید. گذشته از موضوع تسلیحات و تشکیلات نظامی، عدم توجه حکومت به ارتش در خصوص تهیه امکانات اساسی آن نیز عامل مهمی در شکل‌گیری این موضوع بود.
«از آنجائی که ایرانیان جنگ را صنعتی بیش نمی‌شمارند نه در خصوص آن فکری دارند و نه در زبانشان اصطلاحاتی برای آن وضع شده، افواجشان نیز تابع نظم و ترتیبی نیست و طرز جنگشان اینست که یا دشمن را در حمله اول در هم شکنند و یا به سرعت برق رو به فرار نهند. در میان قبائل، سواری که از اسب به زیر افتد مغلوب به شمار آید بدین سبب اسلحه او را گرفته دیگر آزاری به او نمی‌کنند، منظور اصلی ایشان این نیست که در جنگ فاتح شوند بلکه همشان مصروف اینست که هر چه بیشتر غنیمت جنگی به چنگ آرند. پس چنانچه قشونی مرکب از دستجاتی که مذکور شد نتواند در مقابل حمله افواج مختلف مقاومت کند به طریق اولی در برابر صفوف قشون منظمی که در تحت فرمان صاحب منصبان مطلع به علوم جنگی باشند دوام نخواهد آورد. چنانکه در این ایام مکرر دیده شده که عده قليلی اروپائی با آتش مرتب توپخانه و پیاده نظام قشون عثمانی را در هم شکسته و فنون جنگی مشرق زمینیان راعقيم گذارده‌اند .....»
منبع: پیرآمده ژوبر، مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمه محمود هدایت، تهران، شرکت چاپخانه تابان، 1322، ص 148
cafetarikh.com/news/48361
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.