دفع خطر محرک اصلی اصلاحات

یکی از اهداف سیاسی مهم از اجرای اصلاحات ارضی دفع خطر احتمالی جنبش دهقانان بود. این موضوع بعد از جنگ جهانی دوم و توسط آمریکا جهت ایجاد رضایت اجتماعی در میان دهقانان توسط کشورهای تحت سلطه این کشور مطرح شد و در مورد بسیاری از کشورها از جمله ایران اعمال گردید:
«اصلاحات ارضی ایران یکی از رفرم‌های بسیاری است که دولت‌های محافظه کار انجام داده‌اند تا نه فقط اهداف اقتصادی را تأمین کنند، بلكه يك راه‌حل سیاسی نیز برای روستا وضع کنند. نقش چنین سیاستی این است که هم خطر انقلاب واقعی یا احتمالی از جانب دهقانان ناراضی را از میان بردارد و هم اینکه گروهبندی اجتماعی جدیدی در روستا به وجود آورد که از سیاست‌های دولت پشتیبانی کند. این هدف سیاسی است که غالباً محرك بلاواسطه اصلاحات بوده است. و همین هدف است که توضیح می‌دهد چرا حکومت‌های سرمایه‌داری ضد انقلابی نسبت به این تحولات ظاهراً ریشه‌ای نظر مساعد داشته‌اند. این سیاست دو شاخه، پاسخ این سؤال نیز هست که چرا ایالات متحده از زمان جنگ دوم جهانی اصلاحات ارضی را در کشورهای تحت نفوذ خود تشویق کرده است. فکر اولیه این موضوع در رابطه با ژاپن شکل گرفت که گروهی از جامعه‌شناسان از جمله تالکوت پارسونز نیاز به داشتن يك طبقه دهقان راضی را برای يك دولت با ثبات حس کردند به دنبال اصلاحات ارضی در ژاپن، مشاوران آمریکائی در نظارت بر اصلاحات در چنین پیش از ۱۹۴۹)، کره، تایوان، فیلیپین، مصر، و ایران شرکت کردند. همه این اصلاحات دارای يك هدف محافظه کارانه آشکار بود، حتی در جائی هم مانند ژاپن یا ایران که خطر فوري يك جنبش دهقانی در پیش بود، مشاوران آمریکائی برای ایجاد ثباتی درازمدت، نیاز به تجدید سازمان را تشخیص دادند. به گفته یکی از نویسندگان امر توسعه: هیچ حکومتی نمی‌تواند امیدوار باشد خواست‌های دانشجویان شورشی را برآورده سازد. اما يك حكومت اگر بخواهد می‌تواند اوضاع روستاها را تا حد زیادی تغییر دهد به نحوی که تمایل دهقانان به عصیان را کاهش دهد. در حالی که اصلاحات در شهرها می‌تواند کاتالیزور انقلاب باشد، در روستا می‌تواند جانشین انقلاب گردد.»

منبع: فرد ‌‌‌هالیدی، ایران، دیکتاتوری و توسعه، ترجمه محسن یلفانی و علی طلوع، تهران، انتشارات علم، 1358، صص 124- 125