قی زاده خاطره‌ای درباره جریان حکمیت خود و مصدق در خصوص یک تاجر کرمانشاهی مطرح می کند که نکات قابل تاملی در آن وجود دارد: یک نفر تاجر کرمانشاهی دعوایی با تجارتخانه آلمانی «ورنکس هاوس» داشت، سر معامله توتون.
۲
تقی زاده خاطره‌ای درباره جریان حکمیت خود و مصدق در خصوص یک تاجر کرمانشاهی مطرح می کند که نکات قابل تاملی در آن وجود دارد: یک نفر تاجر کرمانشاهی دعوایی با تجارتخانه آلمانی «ورنکس هاوس» داشت، سر معامله توتون.
تاجر کرمانشاهی دویست هزار تومان می خواست. محکمه رفتند. قرار حکمیت شد. تاجر کرمانشاهی دکتر مصدق را حکم قرار داد. آلمانی کنسول دانمارک را حکم کرد و این دو نفر مرا سر حکم قرار دادند. بحث دو سه ماه طول کشید. عیالم هم خشنود بود که چیزی عاید ما خواهد شد. دکتر مصدق می آمد. گاهی خانه دکتر مصدق می رفتیم. آخرش تمام شد.
برای من واضح شد تاجر کرمانشاهی حق دارد. به مصدق السلطنه می گفتم حکم بدهیم، مصدق می‌گفت تأمل بفرمایید. او نمی خواست آن آلمانی را برنجاند. آخر یک روز گفتم فردا حکم را می دهم. گفت خواهش دارم کمی صبر کنید. آن مرد کرمانشاهی را خواست. وقتی آمد او را توی اطاقی گذاشت. آن آلمانی را هم صدا کرد و به او گفت پنج هزار تومان پول بیاور. ده هزار تومان هم می خواست می داد. آلمانی پنج هزار تومان آورد. مصدق تاجر کرمانشاهی را آورد گفت این پول را بگیر و حلال کن.
آن بیچاره که حقش را از بین برده بود گریه کرد. ولی خوب مجبور شد قبول بکند. بعد گفت حق حکمیت چه باید بدهیم؟ دکتر مصدق گفت من چیزی نمی خواهم آن آلمانی از خدا می خواست. من هم با این وضع نمی توانستم چیزی بگیرم. آن بیچاره تاجر کرمانشاهی چهار پنج روز بعد آمد منزل ما و یک صندوق خربزه آورد. اصرار می کرد حق حکمیت از او بگیرم. گفتم بردار ببر اینها را. ما که ظلم کردیم. خیلی بد گذشت. از حکمیت هم نتیجه ای نشد.
منبع : سید حسن تقی زاده، «خاطرات سیاستمداران ایرانی»، به کوشش عزیز الله علیزاده، 1357، ص 235، 236.
cafetarikh.com/news/48493
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.