رقابت ناجوانمردانه دو پهلوان در دوره قاجار

عزت و احترام پهلوانان در زمان قاجار نزد مردم سبب شده بود که زورخانه همچنان در تمامي شهرها وجود داشته باشد و جوانان به آن نیز روي آوردند به خصوص به علت اهمیت هر شهر در بعضي بيش از جاهای دیگر زورخانه پیدا شده بود. از کثرت و قلت تعداد پهلواناني که از هر شهر برخاسته اند به کم یا زیاد بودن تعداد زورخانه در آن شهر ميتوان پي برد. روي این ضابطه به نظر مي رسد بیش از هر جا به ترتیب در قم، کاشان، تهران، یزد، مشهد، قزوین، همدان، تبریز، کرمانشاه، مراغه، سبزوار و سراب زورخانه رواج داشته است.
به نظر مي رسد در دوره قاجاریه، در وهله اول، بنيه زورخانه هاي يزد از نظر کيفي در پروراندن پهلوانان بزرگ بیش از دیگر شهرهای ایران بوده چنانکه پهلوان عسكر يزدي و «پهلوان محمد مازار» در زمان محمد شاه قاجار و پهلوان «ابراهیم یزدی» بزرگ و پهلوان محمد عبدل در زمان ناصرالدين شاه از این شهر برخاسته اند. در زمان ناصرالدین شاه کيفيت زورخانه هاي قم از یزد هم پیش مي افتد. در این خصوص در مراحل بعد باید از کاشان و تهران یاد کرد.
از زمان محمد شاه جنب و جوش براي احراز مرتبه پهلواني پایتخت شدت می یابد. چنانکه پهلوان «عسكر يزدي» به منظور برآورد نیروي حريفي به نام پهلوان «حسین نعلبد» که قرار بود در تهران در حضور شاه با او کشتی بگیرد به قزوین می رود و با کسان دیگري براي رسیدن به مرتبه پهلواني پایتخت و از میدان به در کردن پهلوان عسکر دسیسه کرده در حمام در چشم او زرنیخ ميريزند.

منبع: غلامرضا انصاف پور، تاریخ فرهنگ زورخانه و گروه های اجتماعی زورخانه رو، غلامرضا انصاف پور، 1353، ص 30.