تهاجم فرهنگی و انحطاط نهضت مشروطیت از مباحث بسیار مهم انقلاب مشروطه است که با دهه سوم انقلاب ایران سنخیت زیادی دارد. در بحث از شهادت حاج شیخ فضلالله نوری سادهترین استدلال این است که بگوییم سکولارها و روشنفکران غربزده شیخ را دار زدند...
بعد فرهنگی مبارزات شیخ فضلالله یکی از ابعاد مهم مبارات او است که معمولاً مورد غفلت قرار گرفته و یا توجه چندانی به آن نمیشود، در حالیکه این بعد از اهمیت خاصی برخوردار است. از نکات مهم این موضوع، سنخیت مبارزات فرهنگی شیخ با انقلاب ایران است:
«شیخ فضل الله نوری از شخصیتهایی است که در دهه سوم انقلاب بهتر میتوان راجع به او سخن گفت؛ زیرا نقش بر جسته شیخ مربوط به مسائل فرهنگی مشروطه است. مسئله عمده دهه سوم انقلاب نیز مسائل فرهنگی است. مباحث مربوط به مشروطه را از جنبههای مختلف میتوان مورد ارزیابی قرار داد؛ ولی این بحث در بعضی جاها بسیار عمیق میشود از جمله در قسمت مربوط به تهاجم فرهنگی که از بخشهای حساس و پیچیده آن است. همچنین در مشروطه هم نقاط مثبت حاکی از رشد و ترقی وجود دارد و هم قسمتهای پر رمز و راز و منفی. تهاجم فرهنگی و انحطاط نهضت مشروطیت از مباحث بسیار مهم انقلاب مشروطه است که با دهه سوم انقلاب ایران سنخیت زیادی دارد. در بحث از شهادت حاج شیخ فضلالله نوری سادهترین استدلال این است که بگوییم سکولارها و روشنفکران غربزده شیخ را دار زدند. اما به همین مختصر نمیتوان اکتفا کرد. ساده اندیشانه است اگر بپذیریم روشنفکران آنقدر قدرت داشتند که بتوانند فردی چون شیخ فضلالله را که مجتهدی صاحب مقامات و دارای نفوذ مردمی بوده و به قول خودش چندین هزار خطبه عقد در تهران خوانده یعنی تا این اندازه به مردم تهران نزدیک بوده است را بالای دار ببرند و جو عمومی چنان باشد که مردم دست بزنند.»
منبع: موسی نجفی و موسی فقیه حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران بررسی مؤلفههای دین، تجدد و مدنیت در تأسیس دولت ملت در گستره هویت ملی ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381، ص 331