نگاهی به حضور مستشاران آمریکایی تا سال 1342

بعد از افزایش نفوذ آمریکا در ایران که از ابتدای دهه 1320 اتفاق افتاد، مستشاران زیادی وارد ایران شدند. این موضوع نه تنها مستشاران آمریکایی را جایگزین مستشاران سایر کشورها از جمله انگلیس کرد، بلکه منافع خاصی را نیز برای آنها به دنبال داشت:

«با پیوستن آمریکا به صف متفقین در جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط آنان اولین دسته از نیرو‌های نظامی آمریکا با عنوان‌‌ میسیون نظامی ایران وارد ایران شدند. اما مدتی بعد با اظهار تمایل دولت ایران و موافقت دولت امریکا در ماده واحده مصوب آبان ماه ۱۳۲۲ ش. مجلس به دولت اجازه داد تا هیأتی از افسران و درجه داران ارتش ایالات متحده امریکا را برای وزارت جنگ استخدام کند تـا بـه اصلاح و بازسازی ارتش ایران بپردازد. از آن زمان به بعد، روز به روز حضور مستشاران امریکایی و نفوذ گسترده آنان در ایران افزایش پیدا کرد. آسوشتیدپرس (واشنگتن) در پانزده فروردین ۴۲ چنین نوشت: «کندی از امریکا درخواست کرد که دو‌‌ میلیارد دلار کمک به کشور‌هایی از قبیل ایران که در معرض مستقیم خطر کمونیسم است اختصاص دهند. بنابر این تعداد مستشاران امریکایی در ایران روز به روز افزایش‌‌‌‌ می‌‌یابد... در کلیه ادارات دولتی و وزارت دفاع ایران، کارشناسان امریکایی اداره امور را به دست دارند. عوارض گمرکی از کالا‌های آمریکایی لغو شد. تـاکـــر مسیونر انگلیسی در سخنرانی خود در جمعیت سلطنتی آسیای مرکزی :گفت امریکایی‌‌ها به خوبی خلا ناشی از رفتن انگلیسی‌ها را پر کرده‌اند. در جایی که یک انگلیسی بود الآن شش امریکایی نشسته‌اند.»

منبع: علیرضا زهیری، عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، تهران، دفتر نشر و پخش معارف، 1379، ص 251