یکی از سناریوهای مطرح شده در تبیین علل شکست حکومت پهلوی، طرح سیاست حقوق بشر از سوی کارتر است.این سناریو در حالی مطرح می‌شود که مخالفت‌های سیاسی پیش از سیاست حقوق بشری کارتر نیز و وجود داشت و شاه تحت تأثیر فضای کشور، مجبور شد از این حربه برای آرام سازی اوضاع استفاده کند.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم، دوران نوینی از استعمارگرایی آغاز شد که بسیاری از آن با عنوان موج سوم استعمارگرایی یاد می‌کنند. شکل این نوع از استعمارگرایی متفاوت از اشکال پیشین بود و بر تعلق اجباری کشورهای دیگر به هر یک از دو قطب ابرقدرت تأکید داشت.