عاملان کودتای 28 مرداد 1332، از جمله سفیر آمریکا در تهران و کرمیت روزولت مامور اجرای آن در روزهای پیش از کودتا تا چه حد از پیوستن مجدد یاران مصدق به او نگران بوده و چه تلاش هایی برای دور نگه داشتن آنها از یکدیگر به خرج نداده اند....

ملی شدن صنعت نفت عمدتا به عنوان طرح و ایده دکتر محمد مصدق ثبت شده است. یعنی اینکه او بود که این ایده را برای اولین بار مطرح کرد و به تصویب رسانید. با همه این احوال به نظر می رسد ماجرای ملی شدن صنعت نفت اولین بار از سوی شخص دیگری مطرح شده بود...

پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری پاییز 1331 سرآغاز سومین مرحله درگیری امریکا در قضیه نفت ایران و مشارکت در براندازی دولت ملی بود. اگرچه رئیس جمهور جدید نظر مساعدی نسبت به جنبش ملی ایران نداشت، اما هنوز دکتر مصدق را تنها امید غرب در ایران می نامید و در مورد امکان گسترش نفوذ شوروی در ایران که موجب از دست رفتن منابع نفت خاورمیانه می شد ابراز ...

گاهی چهره مبارزاتی بخشی از افراد به یک مقطع تاریخی گره می خورد. در صورتی که آن افراد روزها و ماه ها سالهای قبل و پس از آن مقطع نیز در مبارزه بوده اند. نمونه چنین افرادی آیت الله کاشانی است که نامش با نهضت ملی شدن صنعت نفت گره خورده است، در حالی که او به طور کلی یک مبارز ضد انگلیسی بود و حتی برای مقطعی به نام مجرم عضویت در ستون پنجم آلمان!!! . . .

جان فاستر دالس به مرحوم اللهیار صالح و به من گفت که محال است که ما بگذاریم که قضیه ملی شدن نفت صورت بگیرد زیرا اگر شما بتوانید با ملی شدن نفت در این موقع زمام کارها را در دست بگیرد، تکلیف ما با کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای عربی چه خواهد شد...

طرح ملی شدن نفت را مجلس تصویب کرد و مردم برای آن خون دادند، ولی بالاخره این امر ملی به نام دکتر مصدق انجام شد و هر کاری که امروز بخواهد علیه دکتر مصدق انجام شود تلویحا به عنوان مخالفت با ملی شدن نفت خواهد بود.

مبارزه برای آزادی و استقلال با عنوان ملی کردن نفت از حدود اسفند 1320 شروع ودر اسفند 1329 با تصویب قانون ملی شدن نفت به اوج رسید. عنوان این مبارزات نهضت ملی بود که صفحات درخشانی را در تاریخ ثبت نمود. آیت‌الله کاشانی برای رسیدن به نتیجه با فداکاری و ایثار و از جان‌گذشتگی بسیاری از سدها را شکست..

علی امینی در حال سخنرانی در شرکت نفت آبادان

دکتر مصدق اولین فرد در ارائه‌ی پیشنهاد ملی کردن نفت ایران نبود. ایشان حتی سابقه‌ی مخالفت با ملی کردن نفت ایران در سال 1323 و عدم مخالفت با قرارداد گس-گلشائیان را، که موجب ادامه‌ی قرارداد 1933 می‌شد، در کارنامه‌ی خود دارد. دکتر مصدق سوار موجی شد که توسط دیگران راه افتاده بود...

یکی از فعالان ملی شدن صنعت نفت دیداری با شاه داشت و گفت: در آن دیدار شاه ما را پذیرفت، واقعاً به حرف‌هایمان گوش داد، ولی با صحبت‌هایی که کرد، من احساس کردم خیلی توخالی است.

به فاصله‌ی چهار ماه پس از ملی شدن نفت ایران، روزنامه‌ی الاهرام در تاریخ 9 تیر 1330 در مقاله‌ای با نام «در پیرامون ملی کردن صنایع و مؤسسات در مصر و لزوم انجام آرمان‌های ملی» موضوع ملی کردن کانال سوئز را مطرح کرد.

حسین مکی یکی از بازیگران اصلی ملی شدن صنعت نفت بود که در مصاحبه منتشرنشده گفت:‌ به نظر من بیشتر بدبختی‌ها را دکتر شایگان و فاطمی برای مصدق ایجاد کردند.

شکل‌گیری مجلس شانزدهم و ائتلاف ملی‌ها و مذهبی‌ها، به ارتقای جایگاه مجلس انجامید، اما اقدامات مصدق در اخذ اختیارات ویژه و همچنین انحلال مجلس، باعث شد تا نهادی که داشت به‌سمت نهادینه‌سازی دموکراسی در کشور حرکت می‌کرد، تضعیف و بسترهای دیکتاتوری محمدرضا در دهه‌ی سی فراهم شود.

اگر فدائیان اسلام در توافق با جبهه ملی مانعی به نام «حاجیعلی رزم آرا»را به بیرون از عرصه سیاست رهنمون نمی ساختند، هرگز نفت ایران – به ترتیبی که رخ داد - ملی نمی‌شد.

بی تردید شادروان سید ابوالحسن حائری‌زاده، همرزم شهید آیت‌الله سید حسن مدرس و از مخالفین دیرین رضاخان و فرزندش، ازجمله چهره های مؤثر در ایجاد زمینه برای نهضت ملی ایران به شمار می رود. فعالیتهای او و همراهانش به ویژه در مجلس پانزدهم و مخصوصا استیضاح تاریخی دولت محمد ساعد مراغه ای ــ آن هم در دورانی که...

مروری بر رفتار آمریکا در قبال ملی شدن صنعت نفت نشان می‌دهد اگر چه این کشور برخلاف تصور برخی از محققان، در ابتدای ملی شدن صنعت نفت، از ایران حمایت می‌کرده، اما این سیاست نه به دلیل حمایت از حقوق ایران، بلکه برای تحت فشار قرار دادن انگلیس برای به رسمیت شناختن منافع نفتی این کشور بوده است