دکتر مصدق را یکی از بزرگ‌ترین عاملان اجرایی سیاست ناسیونالیسم منفی یا موازنه منفی می‌دانند. اما منظور از موازنه منفی چیست و چرا دکتر مصدق این سیاست را اتخاذ کرد؟ ناسیونالیسم منفی در زمان مواجهه دکتر مصدق با موضوع ملی شدن نفت اتخاذ شد
به جز سیاست موازنه منفی و موازنه مثبت، یک جریان تاریخی دیگر معروف به «نیروی سوم» هم وجود داشت، که طرفداران آن معتقد بودند در مقابل فشار روس و انگلیس باید به یک نیروی سوم خارجی پناه برد…
مدت زمانی طولانی در ایران وقتی سخن از روابط خارجی به میان می آمد تنها راهکاری که به ذهن می آمد سیاست موازنه مثبت بود؛ در عمل نیز این سیاست در مدت طولانی در عهد قاجار به اجرا درآمد. کم کم اما کسانی آمدند و ایده های دیگری را برای سیاست خارجی به میان کشیدند. از جمله این افراد سیدحسن مدرس بود.
