بسیاری معتقدند که سرآغار فعالیت‌های استعماری در ایران به دوره قاجار بازمی‌گردد. گرچه در این دوره کشورهای استعماری انگلیس و روسیه فعالیت آشکار و پررنگی داشتند؛ اما واقعیت آن است که پیش از آن نیز کمپانی‌های زیادی در ایران فعال بودند

توجه شرکت هند شرقی انگلیس به ایران تصادفی نبود؛ بلکه این شرکت پیش از آن متوجه منافع سرشار خود در ایران شده بود. ایران علاوه بر آنکه از منابع بسیار خوبی برخوردار بود؛ بازار خوبی برای کالاهای استعمارگران نیز بود

روابط‌ هند شرقی تنها به هند محدود نبود بلکه این شرکت استعمارگر به مرور با سایر کشورها از جمله ایران نیز وارد رابطه شد و به فعالیت‌های استعماری پرداخت. اولین بار شرکت هند شرقی انگلیس در زمان شاه اسماعیل وارد رابطه با ایران شد

آغاز نفوذ اروپاییان به هند به دوران تسلط پنهانی پرتغال به این کشور بازمی‌گردد. پرتغال اولین کشوری بق.ود که از طریق ایالت‌های مختلف آن بر هندوستان راه یافت. این کشور ابتدا به بیجاپور نفوذ کرد. بیجاپور یکی از شهرهای بزرگ هند است که البته در آن دوره مدتی به عنوان دولتی مستقل از هند بود. با این حال دولتمردان بیجاپور در ابتدا اطلاعی از مطامع و نیات استعماری ...

رقابت و دیانت، دو رکن اصلی استعمارگری است. استعمارگران در کنار رقابت با یکدیگر، برای دستیابی به سد بیشتر بارها در حق یکدیگر خیانت و نسل‌کشی کردند. نمونه‌ای از این خیانت را می‌توان در حمله هلندی‌ها به انگلیسی‌ها و قتل عام آن‌ها مشاهده کرد.

اعضای اصلی کمپانی هند شرقی، سرمایه‌دارانی طمع‌کار بودند که سود هنگفتی را بابت تاسیس این کمپانی به دست آوردند. این افراد با ایجاد نهادهای عمومی و مرتبط با کمپانی، روند سرمایه‌گذاری و سودسازی امن خود را تامین کردند.

کمپانی هند شرقی ظاهرا نهادی خصوصی بود. اما این نهاد تحت حمایت دولت انگلیس قرار داشت. همین موضوع نقش مهمی در رشد و گسترش این کمپانی داشت. در کنار حمایت دولت، برخی از عوامل نیز به رشد سریع این نهاد استعماری کمک کرد

بسیاری معتقدند استعمارگران با ورود خود به مستعمرات، آبادانی را برای آنان به ارمغان برده‌اند. به اعتقاد این گروه، مستعمرات تا پیش از ورود کشورهای استعمارگر، کشورهائی فقیر بوده‌اند و فاقد هر گونه توسعه سیاسی و اقتصادی بودند. این دیدگاه مورد مخالفت گروه‌های زیادی قرار گرفته است. مخالفان معتقدند نه تنها بسیاری از مستعمرات فقیر و عقب مانده نبوده‌اند، بلکه ...