نایب اسدالله، نی زن مشهور اصفهانی فرزند نایب حسین خان از بطن مادری بنام صاحب جان در اصفهان حدود سال1230ش پا به عرصه وجود نهاد. در مورد دلیل اشتهار او به نایب استاد جلال الدین همایی معتقد بود چون وی از اوایل زندگانی جزو مستخدمین در خانه یعنی دستگاه حکومتی بوده او را نایب میگفتند. از وی به عنوان معروفترین و ماهرترین نی نواز عصر قاجار نام برده شده ...
ملاقات حضوری و به تعبیری دید و بازدیدهای حضوری، یکی از آداب و رسوم کهن ایرانیان به ویژه در عصر قاجاریه می باشد. به ویژه اینکه این ملاقاتها در دین اسلام تحت عنوان «صله رحم» بسیار سفارش شده است. در عصر قاجار، اغلب زنان و مردان جدا از یکدیگر به دید و بازدید می پرداختند و رسم بر این بود که خانمها و مردها جدا از هم اغلب هفته ای یکبار دور هم جمع می شدند ...
ملک الشهرای بهار یا محمدتقی بهار در ۱۶ آبان ۱۲۶۵ هجری شمسی برابر در شهر مقدس مشهد متولد شد. وجه تسمیه «ملک الشعرایی» بهار نیز به پدرش میرزا محمدکاظم صبوری باز می گشت. فردی که مقام ملکالشعرایی آستان قدس رضوی در زمان ناصرالدین شاه را بر عهده داشت. مقامی که پس از مرگ پدر به دستور مظفرالدین شاه به محمدتقی رسید.
دوران قاجار هم داستان رومئو و ژولیت و عشق های سوزناک کم نداشته . نقل است که عزیز السلطان یا همان ملیجک که به راحتی صندلی از زیر پای شاه می کشید و به جای تنبیه صدای قهقه شاه را بلند می کرد دو بار شکست عشقی خورده .
حجاب ایرانیان برای سیاحان خارجی همیشه مسئله بوده است. تا جایی که پیر لوتی که در عصر مظفرالدین شاه به ایران آمد در حسرت دیدن یک زن بی چادر بود. تا آنکه خلاصه در همسایگی خود با دیدن رخت های موجود در پشت بام خوشحال شد که امروز زن این خانه باید برای برداشتن این البسه به پشت بام بیاید و سیاح او را خواهد دید . . .
در ایران عصر قاجار، روحانیون و علما عکس العمل های متفاوت و مختلفی درباره نوع تعامل با حکومت از خود نشان داده اند. گاهی لازم می شد تا به تعامل با حکومت بپردازند و در مقابل گاهی به مواجهه و مقابله و یا حداقل عدم تعامل با آن می پرداختند. از جمله نوع تعامل شیخ انصاری و حکومت جالب توجه است . . .
علمای تشیع در دوره های زمانی متعدد و متفاوت راهکارهای مختلفی را برای رویارویی با استعمار در پیش می گرفتند. گاهی این راه حل ها در همکاری میان استبداد و استعمار بود و گاهی در همراهی با سلطنت علیه دشمن خارجی. شیوه و رویکرد حاج ملا علی کنی در این باره قابل تامل و توجه است . . .
یکی از پیامدهای کاپیتولاسیون در جامعه ایرانی این بود که برخی از دولتمردان قجری بیگانگان را موجودات خارق العاده و برتر از خود می پنداشتند و چنان در برابر ایشان مرعوب بودند که نه تنها پیروی از ایشان بلکه تشبه با آنان را وسیله مباهات و برتری خود می دانستند . . .
در طول تاریخ قاجار اگرچه برای دفعات متعددی سیاستمداران و زمامداران وقت درصدد برآمدند تا با تاسیس راه آهن سراسری ایران را از منظر حمل و نقل مدرن کنند؛ اما مخالفت دولت انگلیس هرگز اجازه این امر را به آنها نداد. چرایی این امر را باید در عبارات زیر جستجو کرد . . .
ششم تیرماه سالروز قیام مردم تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار (۱۲۸۷ ش) است. بیاعتنایی محمدعلی شاه قاجار به مشروطیت و مخالفت با مشروطهخواهان و سرکوبی آنان و نیز به توپ بستن مجلس شورای ملی، مردم ایران را به شورش واداشت و در این راه، مردم تبریز از دیگران پیشی گرفتند . . .
نامه ای درخصوص گله مندی روسا و خوانین قاجاریه از عدم توجه و مرحمت به نامبردگان در واگذاری امتیازات با وجود خدمات آنها و درخواست اعلام نظر و تعیین تکلیف در این مورد
تغییر کارکردهای دولت در ایران را باید با گسترش حضور غرب در ایران تحلیل کرد. بدین ترتیب وظایف دولت در ایران گسترش یافت و بیشتر و بیشتر شد. بزرگ شدن دولت در ایران را نیز بر همین پایه می بایست گزارش کرد . . .
مقامات انگلیسی در خاطرات خود بارها از رضاخان سخن به میان آورده اند. مشهورترین این خاطرات را می بایست از زبان آیرونساید شنید. در خاطرات او تلاش برای ارتقای جایگاه رضاخان و راضی کردن احمدشاه به این ارتقا نمایان است . . .
سید احمد ادیب پیشاوری در سال 1223 ش (1260 ق) در پیشاور پاکستان چشم به جهان گشود. او از سلسله سادات معروف به اجاق بود که نَسَب آنان در سیر و سلوک به سهروردیه میرسید. ادیب در سبزوار به مدت دو سال از محضر فیلسوف کبیر حاج ملاهادی سبزواری و نیز آخوند ملامحمد، فرزند وی، و آخوند ملا اسماعیل استفاده کرد و سپس در مشهد ساکن شده، به ادیب پیشاوری یا ادیب هندی ...
رقابت بر سر قدرت در اشکال و وضعیت های متعددی خود را بروز می دهد. یکی رقابت بر سمت ها و جایگاه ها بود که در طول تاریخ وجود داشته است. آنچه در زیر می اید به خوبی رقابت دو جناح سیاسی را بر سر نایب السلطنه بودن، آن هم در شرایط حساس پس از انقلاب مشروطه و صغر سن احمدشاه قاجار . . .
بین شکل گیری نظام سرمایه داری در غرب و گسترش شهرنشینی ارتباط مستقیم و پیوسته ای برقرار است. به عبارتی مهاجرت تدریجی و منطقی از روستا به شهر سبب پاگیری و تقویب طبقه سرمایه دار می شد. جالب اینکه روستاهای ایران تا مدتها از این رویه دور بود ولی آن زمانی که مهاجرت به شهر شروع شد شکل تصاعدی و غیرمنطقی به خود گرفت . . .
علیرغم تغییراتی که ناصرالدین شاه در ترکیب و ظاهر ساختار این نهاد اعمال نمود؛ اما مقام صدارت در این دوره نیز مقامی مهم تلقی میشد. میتوان این ادعا را از قدرت صدراعظم های این دوره و اقداماتی که انجام دادند، تشخیص داد...
شاید تصور شود برخلاف امروز که شکار در اکثر نقاط کشور امری غیرقانونی محسوب می شود در روزگار قاجار مردم می توانستند به راحتی دست به شکار بزنند و حتی مردم بخشی از گوشت مورد نیاز خود را از این راه تامین می کردند؛ اما واقعیت این است که حداقل در تهران واقعیت غیر از این بوده است . . .
امتیاز رویتر را باید یکی از ننگینترین های تاریخ ایران به شمار آورد. امتیازی که در نتیجه آن بخش عمده ای از دارایی های مردم ایران به انگلیسی ها واگذار می شد. این امتیاز تا آنجا عجیب و غریب بود که حتی شخصیتهای انگلیسی نظیر لرد کرزن نیز نیز ابراز شگفتی کرده اند.
در دوره قاجار، نقاره اغلب در مواردی خاص نواخته می شد، از جمله در هر بامداد و شامگاه، در روزهای عید که سلام رسمی برپا می شد، به هنگام جلوس سلطان بر تخت، در روز عید قربان و شبهای رمضان، در تعزیه تکیه دولت و در روزهای اسب دوانی که شاه نیز به سوارکاری می پرداخت. در دوره قاجار، نقاره خانه ها همچنان در ارگ سلطنتی، فعال بودند . . .