از تاسیس راه آهن تا ضرب سکه

جوان و تاریخ- کافه هنر

مسافرت‌هاى ناصر الدین شاه به اروپا، فکر احداث خط آهن را در ایران به وجود آورد. شاه ایران در لندن در این باب مذاکره کرد و امتیازاتى نیز به اتباع انگلستان داد و سپس به یک نفر فرانسوى و بعضى از بازرگانان ایرانى از قبیل حاجى محمد حسن امین الضرب و بعضى از مؤسسات بیگانه مانند بانک استقراضى روس در ایران،براى احداث خط آهن امتیازاتى اعطا نمود و در این مورد علیرغم مخالفت افکار عمومى پافشارى کرد.خط آهن تهران به شهر رى (حضرت عبد العظیم)که عوام آن را ماشین دودى نام داده بودند، یادگار تلاش‌هاى ناصر الدین شاه براى احداث خطوط آهن در ایران است همچنین یکى از اقدامات مفید امیرکبیر تأسیس ضرابخانه در تهران بود.پیش از ایجاد کارخانه‌ى ضرب سکه هریک از شهرستان‌هاى ایران به‌طور جداگانه و مستقل،نقود مورد احتیاج خود را از پول(کوچک‌ترین واحد نقد)تا قران سکه مى‌زدند و بدین ترتیب سکه‌هاى گوناگونى که عیار و وزن آن‌ها با یکدیگر متفاوت بود،در ایران رواج داشت.امیرنظام گروسى که در سال 1283 هجرى قمرى سفیر ایران در پاریس بود،یک دستگاه ماشین‌آلات ضرب سکه خرید و به ایران فرستاد.ماشین‌آلات مزبور به علت نبودن وسایل حمل و نقل سال‌ها در بندر انزلى در انبار کالا باقى ماند و سرانجام در سال 1294 هجرى کارخانه ضرب سکه و قالب‌گیرى در تهران دایر گردید و چون محمد ابراهیم امین السلطان رئیس ضرابخانه بود، سکه‌هاى جدید نقره به«قران امین السلطان» معروف شد . اداره‌ى امور ضرابخانه از سال 1300 هجرى به حاجى محمد حسن اصفهانى واگذار گردید و وى با عنوان«امین دار الضرب»اداره‌ى ضرابخانه را بر عهده گرفت و با خریدارى نقره از تجار واردکننده، سکه‌هاى یکنواخت 50 دینارى(یک شاهى)و 100 دینارى(دو شاهى)و 500 دینارى (10 شاهى)و هزار دینارى(قران)از نقره در کارخانه‌ى جدید ضرب شد و انتشار یافت. پس از تأسیس بانک شاهنشاهى ایران به وسیله‌ى اتباع انگلیس،اداره و نظارت ضرابخانه به بانک مزبور واگذار شد و چون انحصار چاپ و نشر اسکناس نیز در انحصار آن بانک قرار گرفت، جریان پول به‌طور کلى،اعم از سکه و اسکناس،به اختیار بانک درآمد و این حالت تا انقلاب مشروطیت ایران باقى بود.