انتخاباتی که باید به نفع رضاشاه تمام می‌شد

کافه تاریخ- اخبار تاریخی

در ایران عصر پهلوی اول نظامیان دخالت زیادی در امر انتخابات داشتند. البته این مسئله در دو دوره دیگر نیز وجود داشت، یکی قبل از آغاز سلطنت رضاخان و دیگری در سالهای بین 1320 تا کودتا در کشور. پس از آن دیگر در کشور انتخاباتی به معنای واقعی نبود تا نیازی به دخالت نظامیان باشد! به عبارتی دیگر انتخاب نمایندگان بوسیله صندوق انجام نمی شد و از سوی نمایندگان شاه انجام می شد! شاید بتوان گفت ریشه روی کارآمدن رضاشاه خود بر اساس همین انتخابات ناسالم و دخالت نظامیان است. گزارش های رسیده از مجلس پنجم که دوستان رضاشاه در آن عنان کار را بدست گرفتند، به خوبی بیانگر دخالت نظامیان و حرکات سلیقه ای در آن است:

رضا خان

«روزنامه اتحاد بر روند برگزاری انتخابات اعتراض می کند، مستوفی را به شدت مورد انتقاد قرار می دهد و می نویسد: "عدم برگذاری انتخابات همزمان در تهران و ولایات به جهت انتخاب سوسیالیستها، است، تا چنانچه در تهران رای نیاوردند در جای دیگر کاندیدا شوند." علاوه بر تعلل دولت، وجود حکومت نظامی در ولایات مشکلات بسیاری برای انتخابات ایجاد کرده بود و مسئله اعمال نفوذ روسای نظامی تقریبا محرز و آشکار بود. روزنامه کار در این زمینه نوشت: «مردم ضمن احترام به نظامیان، امروز می بینند حاکم نظامی آذربایجان از لباس نظام استفاده و مشغول ظلم و تعدی است... از قزوین مراسلاتی رسیده که حکومت نظامی مخالفین ملک آرایی را دستگیر کرده چوب می زنند ». این روزنامه در ادامه می نویسد:"لازم است سردارسپه متحدالمالی (دستورالعمل) به ولایات صادر و در آن قید نماید هر نظامی در انتخابات دخالت کند فوری احضار و مجازات می شود.»

منبع: محمدوحید ق‍ل‍ف‍ی‌،م‍ج‍ل‍س‌ و ن‍وس‍ازی‌ در ای‍ران، تهران، نشر نی، 1379، ص 86