ماجرای عکس گرفتن از زندانی قبل از اعدام در ایران

کافه تاریخ- کشکول

از عکاس باشیهای دوران قاجاریه ، عکسهای متفاوتی به یادگار مانده است. قسمت اعظم این عکسها شامل مواردی می باشد که شاهان قاجار برای سرگرمی و به تصویر کشیدن لحظات رویایی سلطنت خود دستور گرفتن آنها را صادر می کرده اند. با تشکیل اداره نظمیه و ورود مستشاران سوئدی به ایران، پروژه عکس گرفتن از متهمان و مجرمین نیز در دستور کار ماموارن نظمیه نیز قرار گرفت.

عکاسی از زندانیان قاجار

لذا عکاسی، به منزلة یک تکنولوژی، واسطه و وسـیلة برقراری و اعمال قدرت می شد و حتی ابزاری می شد برای برانگیختن رعب و وحشـت. در دوران قاجاریه رسم بر این بود که از مجرمی که قرار بود کشـته شـود پیش از کشته شدن عکس بردارند. رئیس خارجی ادارة نظمیه تهران در خاطرات خود در سال 1912 میلادی/ 1330ق می نویسد: «وقتی که مترجم، به درخواست من، به زندانیانی که آزاد نشده بودند توضیح داد که فـردا از آنان عکسبرداری خواهد شد، بی نهایت ترسیدند و رنگ و روی آنها پرید. حتی یکـی از آنها نقش بر زمین شد. من علت ترس آنان را پرسیدم و او توضیح داد: زنـدانیان تصـور می کنند که فردا به دار آویخته خواهند شد. چون در ایران معمولاً فقط قبل از اعدام زندانی از وی عکسبرداری می کنند. من از مترجم خواستم به آنها اطمینان دهد که چنین خطری آنان را تهدید نمی کند و مقصود فقط این است که اگر زنـدانی فـرار کـرد، بـا مراجعـه بـه عکس، وی را شناسایی میکنیم.»

منبع:

محمدرضا طهماسب پور، ناصرالدین شاه عکاس، تهران،تاریخ ایران، 1387، صص109-110