وزارتخانه ای که کار خود را با یک دفتر در دربار شروع کرد

کافه تاریخ- اخبار تاریخی

اولین بار در زمان فتحعلیشاه، انتصاب سفرای دایمی و مقیم شکل گرفت و به صورت دفتر در دربار تأسیس شد. متعاقب این تحولات، وزارت امور خارجه نیز شکل گرفت و نشاط اصفهانی به عنوان اولین وزیر خارجه انتخاب گردید:
«از ابتدای قرن نوزدهم که انتصاب سفرای دایمی و مقیم در دربار ایران مرسوم شد. کثرت امور مربوط به سیاست خارجی و نمایندگان سیاسی متعددی که از جانب دول بیگانه به ایران اعزام می‌شدند باعث گردید که فتحعلیشاه در سال 1809 میرزا قلیخان منشی‌الممالک را که وظیفه‌اش دریافت نامه‌های سلاطین خارجی و قرائت آنها در حضور شاه و تهیه جواب بود مأمور مراجعات نمایندگان خارجی بنماید و به این ترتیب وزارت امور خارجه در ابتدا به صورت دفتری در دربار تأسیس شد. متعاقب امضای عهدنامه کنگره وین در 5 مارس 1815 در مورد ترتیب اعزام و پذیرفتن و تقدم نمایندگان سیاسی و به لحاظ مسائل مهمی که هر روز در مناسبات ایران با دول بیگانه پیش می‌آمد فتحعلیشاه ناچار به تأسیس وزارت امور خارجه شد و طی فرمان مورخ اکتبر 1821 (1237 ه.ق) دستور تأسیس این وزارت را صادر کرد و میرزا عبدالوهاب خان نشاط اصفهانی دانشمند و شاعر مشهور را به سمت اولین وزیر خارجه تعیین نمود.»1

1-عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تاریخ روابط خارجی ایران، از ابتدای دوران صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم، تهران، امیرکبیر، 1385، چاپ یازدهم، ص 241