روزنامه مشترک استعمارگران در ایران

استعمارگران اگرچه در ایران با یکدیگر رقابت می‌کردند اما نه تنها زمینه تضعیف هم را فراهم نمی‌کردند بلکه برای رسیدن به مقاصدشان همکاری قابل توجهی نیز می کردند. روش سیاسی اولیه ای که شوروی ها در ایران دنبال می کردند جدا ساختن خودشان بود از درگیری مستقیم در سیاست های روزمره کشور و با هر قیمتی دوری کردن از انجام هر چیزی که امکان می‌داشت روابط آنها را با انگلیس دچار تزلزل کند.
«تورج اتابکی» پژوهشگر ارشد در پژوهشکده تاریخ اجتماعی و استاد کرسی تاریخ اجتماعی خاورمیانه و آسیای مرکزی در دانشگاه لیدن هلند در این حوزه می‌نویسد:
از نمونه های بارز این دوستی که هیچ جای تردیدی در تأیید هماهنگی روش های جنگی متفقین در ایران باقی نمی گذارد، چاپ روزنامه ای بود که «مردم ضدفاشیست» نام داشت. نخستین شماره این روزنامه در اول فوریه ۱۹۴۲ (۱۲ بهمن ۱۳۲۰ خ) نشر یافت. هيأت نویسندگان این روزنامه را گروهی تشکیل می دادند که نماینده طیف وسیعی از افکار سیاسی بودند. در این گروه، علاوه بر کمونیست های سرشناس هوادار شوروی، ایرج اسکندری و بزرگ علوی، شخصیت های طرفدار انگلیس مانند مصطفی فاتح که شغل مهمی در شرکت نفت ایران و انگلیس داشت نیز دیده می شد. انور خامه ای، مارکسیست سابق، که از اعضای هیأت نویسندگان مردم بود، در خاطراتش که اخیرا چاپ شد درباره کوشش هماهنگ انگلیس و شوروی، در برپایی این روزنامه می نویسد:
«شوروی‌ها پذیرفتند که کاغذ و وسایل چاپ را فراهم آورند در حالی که انگلیسی ها، مایل به بر آوردن دیگر نیازها بودند.»

منبع: تورج اتابکی، آذربایجان درایران معاصر، ص 79، 1376.