معجزه عرق بید مشک و درمان یک بیماری

در دوره صفویان، علم پزشکی و طبابت به روش‌های کاملا سنتی محدود بود. در واقع در آن دوره داروها به شکلی که در حال حاضر وجود دارند، موجود نبود. معمولا بخشی از طبابت توسط عرقیات گیاهی و داروهای سنتی صورت می‌گرفت:

در هیجدهم که حال من به عنایت الهی خوب شده بود سوار اسب گشتم و برای عرض تشکر و سپاسگزاری به حضور ناظر شتافتم و نسبت به الطافی که درباره من مبذول داشته بود، مراتب امتنان خود را اظهار کردم من هفت بار در معرض حمله تب واقع گشتم که سه دفعه بسیار شدید، ولی چهار مرتبه خفيف و سبك بود. برای معالجه خود به دواهای سبك و دو دارو متوسل شدم مرا از خوردن خوراک بسیار پرهیز می‌دادند چنان که در بیست و چهار ساعت غذای من منحصر بود به دو یا سه اونس برنج که در عصاره شیر بادام پخته می‌شد؛ اما در نوشیدن مجاز بودم، بدینجهت خیلی افراط می‌کردم. مشروب من عبارت بود از مخلوط آب جو و عرق بيد (مشك). من سلامت خود را مدیون شرب عرق بیدمشك مي‌دانم، چون این مشروب بسیار مفرح و مطبوع می‌باشد. در ایران هنگام ابتلا به هرگونه تب؛ معمولا عرق بیدمشک خالص و یا مخلوط با آب عادی می‌خورند. اروپائیان مطلع از فنون پزشکی و آشنا با محیط و آب و هوای کشور ایران، اظهار می‌دارند که عرق بید مشك بسیار مفید و شفابخش است‌‌. »

منبع: ژان شاردن، سیاحتنامه شاردن، جلد سوم، ترجمه محمد عباسی، تهران، چاپ پیروز، 1336، صص 212- 213