حـمام‌ ایرانی به تدریج ، مثل بسیاری از پدیده های دیگر در جریان مدرن شدن ، بـه خـصوص در دوره پهلوی و همین طور جمهوری اسلامی ، دچار تحول ساختاری و کارکردی شد. آرام آرام‌ در‌ حمام ها، از دوش استفاده شد، خزینه ها و حمام هـای عـمومی ویران شدند و سر و شکل حمام های عمومی تغییر کرد .

بسیاری از فرهنگ های اجتماعی دهه های گذشته در امروز ما جایگاهی ندارد. برخی از مولفه های زندگی سنتی با گسترش امکانات دیگر باقی نمانده است. یکی هم گرمابه های سنتی بود که نتایج مهمی برای زندگی اجتماعی ما داشت

از زمانی که انسان قدم بر عرصه‌ی خـاک نـهاده اسـت،  بـرای زدودن تـن از ناپاکی‌ها اهمیت زیادی قائل بوده است و در این بین ادیان مختلف نیز پاک‌کنندگی آب و آتش و خورشید و خاک را پذیرفته و آن را بر پیروان خویش مقرّر داشته‌اند.

در روابـط اجتماعی ایرانیان در آن‌ عصر‌، زمـانی کـه‌ میزبانی قصد داشت تا رسم میهمـان نـوازی را بـه نحو احسن به جای آورد، میهمان خود را دعوت به‌ حمام میکـرد. آمـاده کـردن حمـام و دعوت میهمان به آن، نشانگر احترام‌ ویژه‌ میزبان‌ به میهمان خود بـود.

در ایران عصر قاجار حمام یک حیطه خصوصی و به عبارتی بهتر در چارچوب جغرافیای منزل نبود. بلکه در عرصه عمومی و به عنوان یکی از خدماتی قرار داشت که در سطح جامعه ارائه می شد. نوع حمام ها نیز به مرور زمان دچار تغییراتی شد. مثلا تاریخ حمام عمومی را می توان به قبل و بعد از لوله کشی آب در ایران تقسیم کرد . . .

ناصرالدین شاه یک کتابچه داشت که همه کارهایش را در آن یادداشت می کرد، کتابچه مزبور قفل و بست داشت و کلیدش همیشه در جیب شاه بود. یک روز که شاه به حمام رفته بود کشیک چی، خانم باشی (از زنان حرمسرا) بود . خانم باشی کلید کتابچه را بدست آورد، کتابچه رو گشوده بود . . .

در ایران عصر قاجار حمام یک حیطه خصوصی و به عبارتی بهتر در چارچوب جغرافیای منزل نبود. بلکه در عرصه عمومی و به عنوان یکی از خدماتی قرار داشت که در سطح جامعه ارائه می شد. نوع حمام ها نیز به مرور زمان دچار تغییراتی شد. مثلا تاریخ حمام عمومی را می توان به قبل و بعد از لوله کشی آب در ایران تقسیم کرد . . .

حمام تاریخی سلطان امیراحمد، نمونه ای از منحصر به فردترین حمام های ایران از نظر معماری و تزئینات است. با وسعت 1102 متر مربع در شهر باستانی کاشان واقع شده است. قدمت این حمام به دوران سلجوقیان و قاجار باز می گردد.

اعتمادالسلطنه در بخشی از خاطرات روزانه خود روایت جالبی را از همراه شدن با نسق چی باشی و مراجعت به حمام شیخ هادی نقل می کند...

در دوره قاجار حمام‌های عمومی رسم و رسوم خاص خود را داشت یکی از رسومات مهم حمام‌های قاجار که متاسفانه از بین رفت دلاکی است که این روزها به نام غربی ماساژوی در ایران روال پیدا کرده است.

در عهد قاجاریه حمام رفتن در فصل زمستان کار دشواری بود و غالب مردم اواخر پاییز حمام می رفتند و تا شب عید رنگ حمام را نمی دیدند. این وضع منحصر به ایران نبود، فرنگیها هم تا پیش از جنگهای صلیبی اصلاً اطلاعی از حمام نداشتند.

شاید کمتر کسی بداند که ایرانی ها بیشتر از 3هزارسال پیش توی شهرهایشان حمام عمومی داشته اند و احتمالا اولین حمام تاریخ را جمشید پادشاه پیشدادی ایران ساخته است.

میرزا تقی خان امیر کبیر در دهم ژانویه 1852 میلادی برابر روز جمعه هفدهم ربیع الاول سال 1268 هجری قمری در حمام قصر فین کاشان در حالی که حاج علی خان پیشخدمت خاصه فراشباشی دربار نظارت می کرد به وسیله علی خان نایب فراشخانه و میرغضب مخصوص و میرزا احمد نوکر حاج علی خان به قتل رسید.

میرزا گفت: اما من دولتم را به همراه دارم و آن علوم من است که در سینه دارم و همه جا و تا قیامت همراه من هستند.

حمام شیخ‌بهایی با راز نامکشوف خود یعنی گرم شدن منبع حمام با شمعی که همواره روشن بوده، تبلور هنر معماری و ذهن خلاق ایرانیان در طراحی بناها است؛ موضوعی که سالها ذهن دانشمندان جهان را مشغول کرد.

بنا بر نقلی مشهور زمانی که تعدادی محقق انگلیسی می‌خواستند راز گرم شدن این حمام به کمک شمع را بفهمند با دستکاری در معماری بنا باعث شدند که شمع حمام نیز با مشکل مواجه شود و از آن زمان دیگر این شمع‌ روشن نشده‌ است.