درخصوص کودتای 28 مرداد و حوادث پیرآمون آن مطالب زیادی در تاریخ معاصر ایران به نگارش در آمده است. یکی از نکات جالب توجه در این کودتا دلیل انتخاب فضل الله زاهدی به عنوان ریاست دولت کودتا می باشد.

سند امروز راجع به ارسال عکس‌هایی از حضرت امام در سال 1342 از قم به تهران است. در این عکس‌ها حضرت امام با عنوان «مرجع تقلید شیعیان» معرفی و به گفته‌ی منابع ساواک در بسیاری از مغازه‌های تهران نصب شده‌ است.

وقتی قانون کشف حجاب از سوی رضاشاه مطرح شد، جدی‌ترین واکنش به آن از سوی حوزه علمیه و از طرف روحانیون شکل گرفت. واکنش حوزه علمیه به سیاست کشف حجاب، متفاوت بود. علاوه بر واکنش جمعی، برخی از روحانیون، خود پیشگام مبارزه شدند و دست به اعتراضات گسترده زدند.

بعد از کودتای 28 مرداد 1332، احزاب در کشور محدود به دو حزب شدند. ظاهرا این احزاب قرار بود به مانند سیستم‌های دموکراتیک، نماینده مردم در جریانات سیاسی و تربیت سیاسی باشند، اما برخلاف این تصور، شاه از تاسیس این احزاب، اهداف دیگری را دنبال می‌کرد

یکی از راه‌های تقویت پایه‌های دیکتاتوری رضاخان که از همان ابتدای روی کار آمدن او آغاز شده بود، طرح تضعیف دولت و تشکیل دولت‌های پی در پی بود. بر اساس این حربه، گذشته از آنکه دولت‌های مخالف رضاخان کنار می‌رفتند؛ زمینه برای روی کار آمدن دولت‌های موافق او فراهم می‌شد.

اجتماع سه هزار نفری مردم برای برگزاری مراسم سومین روز کشته شدن تظاهرکنندگان شهر قم در «مسجد بابا ولی» شهر کاشان، حاکی از انسجام و یکپارچگی مردم مسلمان ایران در مقابله با رژیم سفاک پهلوی در سال 1357 می‌باشد.

برای نخستین‌بار هزاران برگه سند از آرشیوهای آمریکایی درباره تحولات سیاسی ـ اقتصادی ایران در دوره اشغال در قالب کتاب «اسناد اشغال ایران» (قحطی و بحران غذایی ۱۹۴۵-۱۹۴۱) به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر روانه بازار کتاب شد.

بهائیان برای تبلیغات خود به ابزارها و نهادهای متعددی وابسته بودند. با این حال بهائیان نظامی جایگاه خاصی در میان تبلیغات بهائیان داشتند. مهمترین دلایلی که بهائیان برای امور تبلیغی بیشترین سوء استفاده را از بهائیان نظامی می‌نمودند، می‌‌توان در این موارد جستجو نمود

در دوره قاجار، گروه زوار یکی از گروه‌های به اصطلاح دور‌گرد یا پیاده‌رو محسوب می‌شدند. این گروه از افراد که شامل افرادی از شهرهای مختلف ایران بودند، به دلیل عقاید مذهبی خود، شهرهای مذهبی از جمله کربلا را به مقصد زیارت انتخاب می‌کردند. زیارت در آن دوره کاری بسیار سخت، زمانبر و در عین حال کم هزینه بود

تشکیل هر گروه سیاسی، متاثر از محیط و شرایط آن است. این قاعدع را می‌توان در رابطه با گروه‌هایی چون گروه شیعیان نیز صادق دانست. گروه شیعیان، از جمله گروه‌های سیاسی و فرهنگی بود که توسط شهید امانی و اسلامی تشکیل شد و اهداف آن ریشه در شرایط آن دوره داشت.

موضوع ولایت فقیه، یکی از موضوعات اساسی و چالش‌برانگیز در اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری است. دلیل استفاده از اصطلاح چالش‌برانگیز این است که برخی از محققان معتقدند شیخ از مخالفان ولایت فقیه بود و به نوعی به جدایی سیاست از حکومت باور داشت. اما مخالفان با رد این ادعا، استدلال می‌کنند که شیخ یکی از حامیان سرسخت ولایت فقیه بود. بر این اساس ما به دنبال پاسخ ...

در دوره صفویه گروهی خارجی به نام بانیان در ایران حضور داشتند. بانیان‌ها در اصل هندی بودند. آنها بخشی از تجارت ایران را در دست داشتند و در این راه به نفع استعمارگران کار کردند. با این حال علیرغم نقش پررنگ بانیان‌ها در تجارت، این گروه، گروه چندان موفقی نبودند

بعد از آنکه رژیم شاه، عوامل خارجی از جمله حکومت مصر را مسئول حوادث قیام 15 خرداد معرفی کرد، روزنامه لوموند در مطلبی انتقادآمیز به این موضوع واکنش نشان داد. لوموند با دیدگاهی واقع‌بینانه به دلایل این موضوع پرداخت

ساختار اجتماعی ایران در قرن بیستم گرچه به مانند قرن‌های پیش از آن ساختاری شاهنشاهی با برتری شاه بود؛ اما تغییراتی نسبت به آن نیز داشت. این تغییرات شامل پیدایش طبقات جدیدی است که در قرون قبل از آن وجود نداشت و تحت تاثیر تحولات اجتماعی جدید به وجود آمده بود. هر چند برخی از طبقات نیز به همان شکل سابق و جایگاه اجتماعی مشابه با آن، در این قرن نیز وجود داشتند...

سند زیر به درگذشت آیت‌الله روح‌اله کمالوند از روحانیون برجسته‌ی استان لرستان اختصاص دارد. این عالم مبارز از اولین کسانی بود که به نهضت حضرت امام خمینی (ره) پیوست و در حوادث سال 1342 واسطه‌ی میان دربار و روحانیون بود.

تعداد نظامیان و درجه‌داران در حکومت پهلوی بسیار زیاد بود. ظاهرا شاه درصدد بود با این اقدام، وفاداری بخش مهمی از نظامیان را جلب کند. زیرا اختصاص دادن درجات نظامی باعث می‌شد تا نظامیان ضمن بهره‌مندی از امتیازات گوناگون، از نظر روانی نیز انگیزه بیشتری داشته باشند.

با آغاز قیام 15 خرداد، آیت‌الله دستغیب از جمله کراجع طراز اولی بودند که به این نهضت واکنش نشان دادند و بدون پروا به سخنرانی علیه حکومت پهلوی و تقبیح اقدامات آن علیه امام و مردم پرداختند. این در حالی بود که بسیاری از افراد حتی نزدیکان ایشان، او را به سکوت و انفعال تشویق می‌کردند.

شاپور ریپورتر که یکی از عوامل اصلی در تحقق کودتای 28 مرداد بود، بعد از کودتا نیز به طرق مختلف به تحکیم پایه‌های دیکتاتوری حکومت پهلوی کمک کرد. او با تأسیس ساواک، به این سازمان ملحق شد و به طور پنهانی به فعالیت در آن پرداخت.

بعد از تصویب قانون اساسی، گروهی از روحانیون خواستار مطابقت قوانین با احکام اسلامی شدند. با این حال در میان این روحانیون نیز اختلافاتی بر سر نحوه و میزان نظارت مجتهدین شرع بر قوانین وجود داشت. چنانچه برخی نظارت را در حد عدم دخالت جایز می‌دانستند؛ اما برخی از روحانیون این حد را فراتر از نظارت در نظر گرفته و تا مداخله مستقیم تجویز می‌کردند.

جلال آل احمد یکی از منتقدان اصلی غربزدگی بود. کتاب خدمت و خیانت روشنفکران مهم‌ترین اثر وی در انتقاد به ابعاد مختلف غربزدگی بود. با این حال جلال در این کتاب سایر وجوه غربزدگی را نیز مورد انتقاد قرار داده است