قیام 15 خرداد 1342 قیامی بزرگ به رهبری امام خمینی در دهه 1340 بود که تاثیرات زیادی را از منظر سیاسی بر روابط گروه‌های مذهبی با حکومت برجا گذاشت. این قیام وضعیت مخالفان سیاسی به خصوص گروههای مذهبی با حکومت را نیز مشخص کرد

مرور خاطرات بسیاری از مبارزان سیاسی انقلاب بیانگر آن است که بعد از انتشار مقاله توهین‌آمیز اطلاعات، بسیاری از مخالفان حکومت و علمای دینی آن را به شدت محکوم کردند. گرچه نقش علما و روحانیون در این رابطه بسیار پررنگ بود؛ اما گروه‌های مذهبی نیز نقش مهمی داشتند. سید ابوالفضل رضوی اردکانی یکی از مبارزان سیاسی در خاطرات خود به بخشی از مبارزات سیاسی‌اش اشاره ...

انقلاب اسلامی ایران انقلابی بزرگ بود که بر اثر تلاش مردم در همه شهرهای کشور به وجود آمد. با این حال داستان مبارزات مردم در همه شهرها به یک شکل نبود. در واقع نوع مبارزات مردمی در شهرهای مختلف تا حدودی با بافت شهری آنها نیز در ارتباط بود. چنانچه در شهرهای مذهبی نوع مبارزات و همبستگی مردمی بسیار پررنگ‌تر از سایر شهرها بود. مشهد از جمله این شهرها است که ...

قم در دوره صفویان شهری بزرگ بود که شامل بسیاری از استان‌های امروزی همچون قزوین نیز بود. علاوه بر این طبق توصیف اولئاریوس کوه الوند نیز بخشی از منظرف طبیعی آن را شکل می‌داد. این شهر از نظر اولئاریوس دارای جاذبه‌های طبیعی زیادی بود

بسیاری از تحلیلگران معتقدند که نوگرایی به معنای واقعی آن در حکومت پهلوی رخ داد. اما بخش پنهان این موضوع آن است که نوگرایی با اشتباهاتی همراه بود. اشتباهاتی که عواقب متعددی را در زمینه سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی متوجه کشور کرد.

شاه تمایل داشت تنها شخصت تصمیم‌گیرنده در امور داخلی و خارجی کشور باشد. او برای آنکه خود را در این سیاست محق جلوه دهد از شیوه‌های مختلفی استفاده کرده بود. یکی از این شیوه‌ها ایجاد جنبه شرعی یا الهی بودن قدرت بود

نخبگان مذهبی از جمله گروه‌هایی بودند که در دوره رضاشاه مورد سخت‌ترین سرکوب‌ها قرار گرفتند. در میان نخبگان مذهبی نیز برخی از شخصیت‌ها بیشتر از سایرین تحت سرکوب قرار گرفتند که آیت‌الله مدرس از جمله آنهاست

جلال آل احمد از نویسندگان و فعالان سیاسی دوره پهلوی از جمله افرادی بود که با عدول از اندیشه‌های اولیه خود، موضوع بازگشت به خویشتن را مطرح کرد. جلال که در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمده بود، در دوره نوجوانی و جوانی جذب اندیشه‌های مارکسیستی شد، اما بعد از مدتی با رها کردن این اندیشه‌ها و به پیروی از برخی اساتید خود، موضوع بازگشت به خویشتن را مطرح کرد.

علیرغم آنکه در دوره قاجار و پس از آن مدارس گسترش زیادی نیافته بودند؛ اما بسیاری از اقلیت‌ها از امتیاز آموزش و تحصیل برخوردار بودند. این در حالیست که برخی معتقدند در دوره قاجار، اقلیت‌ها تحت آزار و یا فشارهای سیاسی و اجتماعی قرار داشتند. برخلاف این دیدگاه، بسیاری از اقلیت‌ها شرایط بهتری از مسلمانان نیز داشتند

در دوران حضور روسیه و انگلیس، دو کشورهای سیاست‌های متفاوتی را در قبال یکدیگر پیش گرفتند. سیاست دو کشور ابتدا در قالب تقابل و رقابت بود، اما بعد از مدتی این سیاست تبدیل به رفاقت و همکاری شد. این سیاست اولین بار از طریق قرارداد 1907 عملی شد، هر چند سیاستمداران دو کشور، هدف این قرارداد را موارد دیگری ذکر می‌کردند.

سخنرانی امام در 13 خرداد 1342 که در واکنش به حادثه مدرسه فیضیه و تحولات بعد از آن رخ داد، بازتاب شدیدی در میان مردم و عوامل حکومت داشت. چنانچه بعد از این سخنرانی، مردم اعتراضات بزرگی را علیه حکومت به راه انداختند

حکومت شاه بعد از قیام 15 خرداد به جای واقع‌بینی و تحلیل منطقی از حوادث 15 خرداد، به تئوری‌های توطئه روی آورد. شاه و حکومت، قیام 15 خرداد را توطئه کشورهای خارجی از جمله کشورهایی که رابطه حکومت با آن‌ها مناسب نبود، نسبت داد

سید روح‌الله خمینی، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در شامگاه ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ خورشیدی در بیمارستان تهران به علت ایست قلبی درگذشت. او در این زمان ۸۶ سال داشت. خبر درگذشت او صبح ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ از رادیو اعلام شد و پس از یک مراسم وداع در مصلای تهران در ۱۶ خرداد در نزدیکی بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

در دوره قاجار، مالیات یکی از مهمترین منابع درآمدی دولت محسوب می‌شد. بسیاری از افراد، گروه‌ها و طبقات اجتماعی موظف به پرداخت مالیات بودند، با این حال برخی از مشاغل نیز به دلایل خاص از پرداخت مالیات معاف بودند و یا مالیات پرداختی آنها کم بود. پیشه‌وران از جمله این گروه‌ها بودند.

امام با افراد و گروه‌های مختلف تعامل و رابطه گسترده‌ای داشت. جالب است که تعامل ایشان با جوانان و نوجوانان نیز بسیار خوب و گسترده بود. ایشان به اشکال مختلف، از جوانان به خصوص طلبه‌های جوان حمایت می‌کردند و فارغ از جایگاه خاص خود، فروتنانه به آنها احترام می‌گذاشتند.

شاپور ریپورتر عامل ارتباطی مهمی بین آمریکا و ایرانیان در بخش‌های مختلف سیاسی و نظامی بود. او جهت کسب اطلاعات مورد نیاز آمریکا، ملاقات‌های متعددی را با افراد و مقامات ترتیب می‌داد تا هر آنچه را که آمریکا به آن نیاز داشت فراهم کند

دستگیری امام خمینی (ره) به وسیله‌ی رژیم پهلوی در خرداد 1342 بازتاب بسیاری در کشور داشت. همه‌ی مردم اعم از مرد و زن و پیر و جوان به این اقدام رژیم پهلوی که توهین به مرجعیت، روحانیت و تشیع محسوب می‌شد واکنش نشان داده و موجی از اعتراض سراسر کشور را فراگرفت.

 

امام در بسیاری از سخنرانی‌های خود بعد از قیام 15 خرداد 1324 به آن اشاره کرده و بر صحبت‌های زیادی پیرامون تاثیرات این قیام ایراد کرده‌اند. یکی از محورهای مورد تاکید امام پیرامون این قیام، برگزاری مراسمات یادبود آن و به نوعی فراموش نکردن قیام است.

واکنش امام به تصویب نامه انجمن‌های ایالتی بسیار سخت و قاطعانه بود. با این حال ایشان در گام اول ترجیح دادند تا موضوع را با مراجع طراز اول و روحانیون برجسته مطرح نماید. در این جلسه تصمیماتی اتخاذ شد و به اجرا گذاشته شد