نقد عین السلطنه به مدیریت شهری در روز جشن تولد ناصر الدین شاه

کافه تاریخ- تاریخ شفاهی

عین السلطنه در روزنامه خاطرات خود که غالباً به شرح حال نویسی از احوالات ناصرالدین شاه قاجار پرداخته است در جایی به توصیف روز جشن تولد ناصرالدین شاه در سال 1268 شمسی پرداخته است. در توصیفات وی از آن روز نقد جالبی نیز به نوع مدیریت شهری درباره کشیدن خط تراموا(قطار شهری یا همان ماشین دودی معروف)(1) آمده است که در ادامه می خوانیم:

عید تولد اعلیحضرت همایونی است. دو ساعت مانده به ظهر به اتفاق آقای عماد السلطنه و امیرزاده به منزل آقای نایب السلطنه رفتیم. آقا تشریف نیاورده بودند. حضرت والا و نصیرالدوله در اطاق بودند. قدری گذشته آقا تشریف آوردند. جمعیت زیاد بود. ناهار آنجا صرف شد. بعد از ناهار رفتیم به خانه حضرت والا. محمد حسن میرزا رفتند به ملاقات برادرشان محمد میرزا که مدتی در پاریس بود و تازه آمده. بعد آمده به اتفاق تجریش برویم. در خیابانها تراموای می کشند و بعضی جاها تمام شده. چندی بعد به راه خواهد افتاد. کوچه های شهر را حکم شده پاک کنند. بیش از دو سه روز این حکم دوام نخواهد داشت مثل سایر حکمها. حضرت والا دو ساعت به غروب مانده با محمد حسین حکیم در کالسکه نشسته به شمیران تشریف بردند. من تا یک ساعت به غروب مانده معطل محمد حسن میرزا شدم نیامد. آخر مایوس شده سوار شدم یک ساعت از شب رفته به باغ رسیدم.»(2)