ایران؛ لهستانی دیگر برای شوروی؟

کافه تاریخ- تاریخ شفاهی

ایران یکی از کشورهایی بود که مرز مشترک بسیار زیادی با شوروی داشت. به همین دلیل علاوه بر آنکه می توانست بسترهای نبرد علیه حکومت شوروی باشد، می توانست در زمینه جاسوسی نیز جغرافیای خود را در اختیار آمریکا و به طور کلی جهان غرب قرار دهد:

«... در مسافرت اعلیحضرت به مسکو هم از این مقوله صحبت کرده بودند. آن قرارداد عبارت از این که ما تعهد کرده بودیم در هیچ دسته بندی ای علیه شوروی شرکت نکنیم. در آن زمان اتحاد شوروی سعی داشت قراردادهایی زیر عنوان قرارداد عدم تجاوز با همسایگان خود امضا کند. یکی از این قراردادها را شوروی با لهستان امضا کرده بود و البته وقتی منافعش اقتضاء کرد در سال 1939 آن قرارداد را نادیده گرفت و به لهستان حمله برد و قریب نصف کشور را به خودش ضمیمه کرد. اما چرا مذاکرات سال 37 به جایی نرسید؟.... دلیلش این بود که روسها همه این کارها را می کردند به امید این اینکه ما را از سنتو خارج کنند؛ ما هم ... مایل نبودیم نزدیکی مان به شوروی به قیمت تیرگی روابط مان با غرب تمام شود. به زبان خودمان، هم خدا را می خواستیم و هم خرم را.»1

1-احمد میر فندرسکی، در همسایگی خرس، تهران، گفتگو ا: احمد احرار، نشر پیکان، 1382، ص 104.