بهانه‌های شاه از خطر امینی و کمونیسم

یکی از مسائلی که شاه در سفر خود به آمریکا در دهه 1340 بر آن تاکید کرد، موضوع تهدید کمونیسم و تأثیر آن بر منافع آمریکا در خاورمیانه بود. شاه تصورات خاصی پیرامون نقش ایران در جلوگیری از نفوذ کمونیسم داشت و خطر نفوذ کمونیسم را بسیاری جدی و بااهمیت تلقی می‌کرد. او می‌دانست خطر کمونیسم برای آمریکا اهمیت زیادی دارد. به باور شاه تداوم قدرت امینی می‌توانست نفوذ کمونیسم در ایران را افزایش دهد.

«شاه در این سفر اقدامات امینی را نه تنها باعث ثبات و امنیت در ایران ندید بلکه توضیح داد که با این اقدامات ایران در معرض نفوذ شوروی قرار می‌گیرد، بنابراین اگر امریکایی‌ها قصد دارند ایران را به عنوان کلید تسلط بر خاورمیانه حفظ نمایند، باید از او حمایت کنند و اجازه دهند که اصلاحات موردنظر آنها را خود او انجام دهد. شاه بار دیگر امریکایی‌ها را از خطر کمونیسم در شمال کشور ترسانید و به آنها اطمینان داد که اصلاحات را در کشور ادامه خواهد داد و پایه‌های حکومت خود را بر اساس دمکراسی بنیاد خواهد گذاشت. این طرح مورد موافقت آمریکایی‌ها واقع شد و شاه در واقع با یک برگ برنده به اروپا و از آنجا به ایران برگشت و مقدمات سرنگونی امینی را فراهم دید. این سفر بیست روز طول کشید و در طول آن شاه ضمن مذاکره با مقامات ارشد نظامی و سیاسی آمریکا از عملیات پرتاب موشک‌های هدایت شونده در کارولینای شمالی بازدید کرد. در عین حال آمریکایی‌ها قول دادند که برای برنامه سوم عمرانی کمک‌های خود را در اختیار ایران قرار دهند. بعد از سفر امریکا شاه عازم اروپا شد. مهم‌ترین برنامه وی در سفر اروپایی‌اش، ملاقات با مقامات سیاسی انگلستان بود. در آن هنگام جلسه شورای وزیران عضو پیمان سنتو در لندن برگزار می‌شد، هنگام مسافرت شاه به لندن نخست‌وزیر این کشور حضور نداشت، این امر البته در عرف دیپلماتیک توهینی به شاه ایران محسوب می‌شد، لیکن او در این سفر با وزیر امور خارجه انگلستان در مورد روابط دو جانبه و مسائل ایران گفتگو کرد.»

منبع: حسین آبادیان، دو دهه واپسین حکومت پهلوی، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1383، صص 234- 235