در جریان جنگ جهانی دوم و بعد از اشغال ایران توسط قوای متفقین، رضا شاه در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ استعفا داد. فروغی متن استعفانامه او را آماده کرد و از شاه خواست به دقت متن را بخواند و هر جا را لازم می‌داند اصلاح کند، اما شاه بدون هیچ اظهارنظری آن را امضا کرد.

جزای کوچکترین خطا در برابر حکومت رضا شاه، مجازات مرگ را در پی داشت. البته در کمال ناباوری برخی از افراد از این مجازات جان سالم به در می‌بردند و مورد بخشش قرار می‌گرفتند. این موضوع بیشتر شامل نظامیان وفادار به شاه و حکومت بود.

بسیاری از مسئولین حکومت پهلوی که از عمق نارضایتی‌های مردمی آگاه بودند، جرات رویارویی مستقیم با مردم را نداشتند. علاوه بر این آنان برای مصونیت جان خود، محبور بودند همیشه با اسکورت و یا محافظان مخصوص به مکان‌های مختلف رفت و آمد داشته باشند. اما جالب است که بسیاری از این مسئولین علیرغم آگاهی از نارضایتی مردم همچنان به فساد خود ادامه می‌دادند.

شاه از نظر سیاسی، وابستگی زیادی به حکومت‌های غربی داشت و از این رو همواره انتظار داشت تا تمام ارگان‌ها و نهادهای سیاسی این کشورها به تعریف و تمجید از او بپردازند. این در حالی بود که بسیاری از روزنامه‌های غربی که به نوعی مستقل از دولت‌های خود بودند، با اذعان به واقعیات سیاسی حکومت پهلوی از او انتقاد می‌کردند.

در ماه‌های پایانی حکومت چهلوی، چندین اتفاق مهم رخ داد که در یکسره کردن کار حکومت پهلوی بسیار تاثیرگذار بود. یکی از این اتفاقات عظیم و تاثیرگذار، آتش سوزی سینما رکس آبادان بود. این حادثه، باعث تغییرات سیاسی نیز در بدنه حکومت شد، اما در نهایت این تغییرات هم راه به جایی نبرد.

متین دفتری ایرانیانی را که از آگاهی سیاسی برخوردارند به سه گروه تقسیم کرد:سیاستمداران طرفدار دولت که به دلایل شخصی ٬ مانند به دست آوردن موقعیت استخدامی بهتر ٬ همکاری می کنند.جبهه ملی ها و دیگر مخالفینی که اهل خشونت نیستند و کمونیستها که فقط اگر آمادگیش را داشته باشند دولت را با خشونت سرنگون خواهند کرد.

یک نکته مهم و حائز اهمیت در خصوص اقداماتی که محمدرضا شاه به مردم ارائه می‌داد، موضوع کیفیت خدمات است که برخلاف ظاهر شیک و گول‌زنند، بسیاری از آن خدمات فاقد کیفیت لازم بودند. درواقع شاه در مواردی که نیاز به انتخاب میان کیفیت و قیمت بود، موضوع قیمت را در نظر می‌گرفت حتی اگر آن محصول فاقد هر نوع کیفیتی بود. نمونه‌ای از این موضوع را می‌توان در سفارش شیرخشک ...

اسدالله علم، از دوستان صمیمی شاه نقش مهمی در تصمیمات سیاسی شاه داشت. نقش او به قدری پررنگ و مهم بود که گفته می‌شود طراح اصلی بسیاری از سیاست‌های خشونت آمیز مهم پهلوی، شخص علم بود.

بدون شک نام اشرف پهلوی در تاریخ معاصر ایران، با حوادث مهمی چون کودتای 28 مرداد 1332 و ساقط نمودن دولت قانونی دکتر مصدق گره خورده است. شاهزاده ای که به دلیل روانشناسی سیاسی خاص خود تمایل زیادی به دخالت در سیاست و ثروت اندوزی در عرصه اقتصاد داشت. علاوه بر این بر طبق اظهارات نزدیکترین افراد به دربار پهلوی، فساد اخلاقی اشرف پهلوی نیز کمتر از حوزه سیاسی ...

یکی از دلایل شکست یا ناکامی مشروطه، عدم مردمی بودن آن بود. بخشی از این موضوع به دلیل ناشناخته بودن ماهیت واقعی مشروطه در نزد مردم و نگاه احساساتی به آن بود. وضعیتی که در بسیاری از موارد منجربه بهره‌برداری و سواستفاده برخی از توده‌های مردمی نیز شده بود.

رضا شاه تغییر حکومت و قبضه قدرت را بهانه اصلاحات قرار داده بود. او با این بهانه چندین بار تلاش کرد تا حکومت قاجار را منقرض کند. با این حال قدم ابتدایی را با تغییر حکومت از سلطنتی به جمهوری برداشت.

استعمارگران اگرچه در ایران با یکدیگر رقابت می‌کردند اما نه تنها زمینه تضعیف هم را فراهم نمی‌کردند بلکه برای رسیدن به مقاصدشان همکاری قابل توجهی نیز می کردند. روش سیاسی اولیه ای که شوروی ها در ایران دنبال می کردند جدا ساختن خودشان بود از درگیری مستقیم در سیاست های روزمره کشور و با هر قیمتی دوری کردن از انجام هر چیزی که امکان می‌داشت روابط آنها را با ...

بی حجاب کردن اجباری زنان ایرانی در نیمه دوم دهه 1310، از میان تمام سیاست‌های تجددخواهانه رضاشاه، بیشترین سهم را در عدم محبوبیت او در میان ایرانیان داشت. در فاصله دی ماه 1314 تا استعفای شاه در سال 1320، پلیس و ژاندارمری ایران برای اعمال این ممنوعیت از زور استفاده کردند و بدین ترتیب به خصوصی ترین حریم زندگی نیمی از مردم تجاوز کردند

محمدرضا پهلوی بعد از آنکه قدرت را به دست گرفت از نظر سیاسی، بسیار خام و ضعیف بود. او کوچکترین دستاوردی را نیز برای خود بزرگ جلوه داده و آن را گامی بزرگ می‌دانست. از سویی وی به دلیل همین نوع ضعف، نزدیکی به قدرت‌های بزرگ را دستاوری بزرگ برای خود تلقی می‌کرد.

یکی از اشتباهات مصدق که باعث شکست او ودر نهایت کودتا علیه او شد، عدم پیش‌بینی و درک درست از وضعیت اقتصادی کشور بود. مصدق تصور می‌کرد، اداره کشور بدون نفت بسیار آسان است و از راه‌های جایگزین می‌توان اقتصاد را نجات داد. همچنین او می‌پنداشت که انگلیس به نفت ایران وابسته است و مجبور است دیر یا زود با مصدق سازش کند، اما اینگونه نشد.

نهضت جنگل با اهداف ملی‌گرایانه شکل گرفت؛ اما در ادامه به دلیل وقوع برخی از مشکلات، نتوانست به اهداف موردنظر خود دست یابد. یکی از این مشکلات که از همان ابتدا وجود داشت، اختلاف میان برخی از اعضای نهضت و خیانت آنان به سردار جنگل بود. تا جایی که همین موضوع باعث شکست نهضت و بدبینی برخی از مردم نسبت به آن شد.

شاه به دستور ایالات متحده آمریکا در اوایل دهه 1340 اصلاحات ارضی را در ایران به اجرا گذاشت. مهمترین کارکرد سیاسی این اقدام در روستاهای ایران، حذف مالکین بود و بدین ترتیب دولت در روستاها با مردم به شکلی مستقیم مواجه شد.

از میان‌ نخست‌وزیران‌ حکومت پهلوی، اشرف فقط با قوام‌السلطنه موافق بود؛ زیرا قوام علیرغم قلدری و خـودخواهی ، به اهمیت‌ و نفوذ‌ اشرف پی برده بود و اغلب توصیه‌ها و سفارشهای او را مـی‌پذیرفت.

در روزهای آخر رژیم پهلوی، سفیر آمریکا در ایران بود که نقش مهمی را ایفا می کرد. کار تا جایی بود که سالیوان رفتار شاه را مسخره می کند و او را به کنایه شاه شاهان می نامد. لقبی که شاه در جشن های 2500 ساله شاهنشاهی به کوروش شاه هخامنشی می‌دهد و خود را وارث تاج و تخت هخامنشیان توصیف می‌کند.

شاه هیچ‌گاه ادعای زندانیان سیاسی و برخی از رسانه‌های داخلی و خارجی پیرامون شکنجه زندانیان را قبول نمی‌کرد و به اشکال مختلف تلاش می‌کرد تا آن را دروغ جلوه دهد؛ اما این موضوع در خاطرات بسیاری از عوامل حکومت و حامیان شاه نیز بارها تکرار شده است.