رضاشاه در شعار، مبنا سیاست خارجی خود را بر اساس اصل بیطرفی قرار داده بود. اما به دلایلی که برخی از آنها متأثر از وضعیت سیاسی کشور در گذشته بود و نیز رویکرد خود او که نوعی وابستگی به انگلیس بود، اصل بیطرفی کاملاً نقض شده بود. سیاست خارجی رضاشاه عملاً وابسته به انگلیس بود.

موضوع وابستگی شاه به غرب، یکی از علل نارضایتی مردم از او در کنار سایر دلایل سیاسی و اقتصادی بود. گرچه شاه برنامه‌های اصلاحی و اقتصادی زیادی را تدوین نموده بود؛ اما بسیاری از آن برنامه‌ها متأثر از وابستگی او به غرب و متناسب با منافع ملی آمریکا بود

رضاخان تا قبل از آنکه به تخت سلطنت بنشیند، از راه‌های و حربه‌های خودساخته استفاده نمود تا شاید از این طریق بر محبوبیت خود بیفزاید. یکی از این دسیسه‌ها، طرح ترور رضاخان بود که بعدها مشخص شد آنطور که وانمود می‌شد واقعی نبوده است.

با افزایش قیمت نفت در دهه 1350، بخشی از بودجه کشور به کارهای اجتماعی و فرهنگی اختصاص یافت؛ اما این برنامه‌ها از همان ابتدا با مشکلات جدی و اساسی روبرو بودند. برخی از این مشکلات زمینه‌ای و ریشه‌ای بود و بخشی دیگر بعد از اجرای طرح‌ها به وجود آمد.

انگلیس پس از آن که با ملی شدن صنعت نفت در ایران از این ثروت محروم گردید با طراحی کودتایی با هدف سرنگونی دولت مصدق، دولت آیزنهاور را به بهانه «خطر نفوذ کمونیست در ایران» به اجرای این کودتا متمایل ساخت. عملیات کودتا بر اساس طرح اولیه ام.آی.۶ تدوین شد.

جک استراو وزیر خارجه اسبق انگلستان در روایت خود از کودتای ۲۸ مرداد، نقشه سیا و ام ای 6 را شرح داده؛ از تبلیغاتی که ضد مصدق به راه افتاد و هدفش القای این موضوع بود که با انتشار اسناد جعلی (که همه گمان کنند این‌ها اسناد مخفی است و به بیرون درز کرده) نشان داده شود مصدق طرفدار حزب توده و حامی شوروی است.

اعیاد و مناسبت‌های مذهبی، یکی از بهترین فرصت‌های سیاسی برای مخالفان جهت شکل دادن اعتراضات عمومی بود. این وضعیت در سال 56 و 57 بسیار پررنگ‌تر از قبل شد و مردم در رمضان و محرم سال 57 چندین اعتراض سیاسی را شکل دادند که در نوع خود بی‌نظیر بود.

کودتای 28 مرداد، کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرایی سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا (اس‌آی‌اس) و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بر علیه دولت محمد مصدق در 28 مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید و در پی موفقیت کودتا و سقوط کابینه دولت ملی دکتر مصدق، سرلشکر فضل‌الله زاهدی عهده‌دار تشکیل کابینه جدید شد.

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از جمله وقایع مهم تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود که هنوز پس از گذشت سال‌ها از تاریخ وقوع آن، زوایای پیدا و پنهان بسیاری دارد. سیاست‌های استعمارستیزانه مصدق، عاملی بود که سبب شد تا آمریکا و هم‌پیمانانش، کودتایی را برای مهار جنبش ملی نفت و جلوگیری از اجرای آن طراحی و اجرا کنند.

از نظر رضاخان، فرماندهان وظیفه‌ای جز جنگیدن با مخالفان و شکست آنان نداشتند. در صورت عکس شدن این قضیه، یعنی شکست خوردن فرماندهان، مجازاتی بزرگ پیش رویشان قرار داشت. این مجازات اعدام و یا مرگ به بدترین شکل ممکن بود. درواقع هیچ چیز نمی‌توانست شکست را برای رضا خان توجیه نماید.

حرکت توهین آمیز سفرای انگلستان و روسیه در بازنمایی تصویر کنفرانس تهران (1943) در حالی صورت گرفته که دولتهای انگلستان و روسیه با همراهی ایالات متحده در این کنفرانس بدون اطلاع مقامات ایرانی و برخلاف مصالح ملت ایران تصمیمات مهمی گرفتند. بازخوانی این رخداد تاریخی عبرتهای زیادی خواهد داشت.

بعد از آنکه قیمت نفت چند برابر شد، شاه برنامه‌های زیادی را در بخش‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی طرح‌ریزی کرد؛ اما بسیاری از این برنامه‌ها در حالی مطرح شدند که وضعیت کشور از نظر اجتماعی با مشکلات عدیده‌ای روبرو بود. درواقع تا قبل از افزایش قیمت نفت اقدامات خاصی در زمینه اعتلای فرهنگ و وضعیت اجتماعی کشور صورت نگرفته بود.

در تاریخ معاصر ایران دو کودتای موفق اتفاق افتاده است. کودتاهایی که هر دو در راستای منافع غرب بوده است. یکی از کودتاها باعث تاسیس حکومت پهلوی شد و دیگری حکومت از دست رفته پهلوی را بار دیگر بازگرداند...

دیدگاه شاه نسبت به مطبوعات خارجی هم به مانند مطبوعات داخلی با تردید و سوظن همراه بود. به همین دلیل مصاحبه او با مطبوعات خارجی به ندرت و در مواقع خاصی اتفاق می‌افتاد. دلیل این موضوع، ترس شاه نسبت به درج واقعیات سیاسی کشور و مخدوش شدن چهره او بود.

علامه امینی گذشته از آن که در عصر مجاهدین مبارز علیه استعمار و استبداد پرورش یافت، خود نیز به تربیت و پرورش شاگردانی همت گماشت که خود سمبلی از مبارزه با استعمار و استبداد گشتند. او ضمن الهام از بسیاری از مجاهدین، خود به ابداع روشی منحصر در مبارزه و آگاه‌سازی مردم پرداخت که مختص شخص او بود.

بعد از کودتای 28 مرداد 1332، مشکل نفت در قالب کنسرسیومی متشکل از چند کشور غربی حل شد. شاه مدعی بود که این قرارداد عایدات زیادی را از نفت شامل حال ایران کرده است در حالی که به باور دکتر مصدق، کنسرسیوم منجربه ضرر هنگفتی به ملت بوده است.

شاه مخالفین سیاسی را به بدترین شکل شکنجه می‌داد. این موضوع بارها در ابعاد داخلی و بین‌المللی موضوع انتقاد افراد و نهادهای مختلف قرار گرفته بود. به باوری بسیاری از سازمان‌های مدافع حقوق بشر بسیاری از احکام صادره برای مخالفین، مطابقتی با جرم آنها نداشت.

اسدالله علم در خاطرات خود آورده است وقتی اظهارات سفیر آمریکا به خودم را که در ستایش از شاه افراط کرده برای شاه بازگو کردم. شاه پرسید، "کجای این تملق است؟

همان طور که میلیسپو پیش‌بینی کرد، در تابستان 1926، نافرمانی‌های گسترده‌ای در خراسان و آذربایجان رخ داد. علاوه بر این، شورشی هم در کردستان در جریان بود و به دنبال آن نیز توطئه خطرناک در ارتش کشف شد و تلاش سرهنگ پولادین برای کشتن رضا شاه در آخرین لحظات عقیم ماند.

اشتباه اصلی بختیار آن بود که وی نه تنها از حمایت و پایگاه مردمی محروم بود؛ بلکه با پشت کردن به بیانیه جبهه ملی، حمایت حزبی را نیز از دست داده بود.