ارتقا نظامیان در حکومت پهلوی متاثر از دلایل مختلف بود. اما این دلایل پیش از آنکه ناشی از صلاحیت‌های شخصی باشد، بیشتر به دلیل رابطه و پیوندهای سیاسی بود. این دلایل بیشتر جهت حفظ و تحکیم قدرت سیاسی شاه بود.

همزمان با اوج گرفتن اعتراضات مردمی، برخی از افراد و تحلیلگران شایعه توطئه روسها را مطرح کردند و عنوان نمودند که شوروی به دنبال تغییر حکومت در ایران و یا بی‌ثبات کردن ایران است. دزموند هارنی از شاهدان عینی آن روزهای ایران، پاسخ این شایعه را در کتاب خود اینگونه مطرح کرده است

فرح در اوایل دهه 1350، دکتر نصر را به ریاست دفتر خود انتصاب نمود. او در این مقام دست به کارهای گسترده‌ای زد. دکتر نصر در این مسئولیت دست به اقدامات زیادی زد. نصر از نسل فیلسوفانی بود که تا حدودی گرایش دینی داشت اما وجهه دینی نداشت.

سال 1342 سال پرالتهابی برای حکومت پهلوی بود. در این دوره حکومت با انتخابات مجلسین مواجه بود و از طرفی کشور التهابات و اعتراضات گسترده‌ای چون قیام 15 خرداد و حادثه فیضیه را پشت سر گذاشته بود.

آمریکا بعد از آنکه به عنوان یک قدرت جدید وارد صحنه جهانی شد، راه استعمارگران را به شکلی جدید آغاز کرد. این کشور برای مداخله در امور داخلی کشورهای جهان سوم، اقدام به تاسیس ارتش جهانی و چندین نهاد و موسسه مالی- نظامی بین‌المللی کرد.

همزمان با ورود امام به کشور عده‌ای که گفته می‌شد به حکومت وابسته بودند، تلاش می‌کردند با تحریک مردم به حمله به فرودگاه، بهانه لازم برای سرکوب مردم را به دست آورند. اما بسیاری از روحانیون از جمله آیت‌الله مهدوی کنی با درک این نقشه، مانع از حمله مردم به فرودگاه شدند.

پیش از اجرای لایحه انقلاب سفید، محمدرضا شاه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را مطرح کرد. این لایحه مشتمل بر مواردی بود که بر اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دلالت داشت. به اعتقاد بسیاری شاه تصمیم داشت با این لایحه واکنش عمومی را نسبت به اصلاحات اساسی‌تر که همان لایحه انقلاب سفید بود بسنجد. اما این لایحه به دلیل مخالفت روحانیون و مردم ناکام ماند

دیدگاه‌های شهید دستغیب در رابطه با مجاهدین خلق بسیار تندتر از سایر روحانین بود. برخی از روحانیون به دلیل آنکه ماهیت و چهره واقعی مجاهدین خلق چندان روشن نبود با آن‌ها برخورد مسالمت‌آمیز را در پیش گرفتند؛ اما شهید دستغیب مخالف چنین دیدگاهی بود.

رفراندم شان برای لایحه انقلاب سفید از همان ابدا موافقان و مخالفان خاص خود را داشت. روحانین از جمله مخالفان اصلی این لایحه بودند. از این رو چندین بیانیه، اعلامیه سیاسی و حتی دیدار سیاسی میان نمایندگان روحانیون با شاه جهت انصراف او از این اقدام صورت گرفت. یکی از این دیدارها دیدار آقای کمالوند با شاه بود

بخش مهمی از سخنرانی امام در 13 خرداد 1342 بر علیه اسرائیل بود. این موضوع برای حکومت بسیار سنگین بود؛ زیرا حکومت به اشکال مختلف تلاش می‌کرد رابطه خود با اسرائیل را به شکل پنهان و حتی مسالمت‌آمیز حفظ کند.

قدرت سیاسی شاه از ابتدای سلطنت تا پایان آن با فراز و فرودهایی مواجه بود. شاه تا پیش از کودتای 28 مرداد قدرت سیاسی چندانی نداشت؛ اما بعد از کودتای 28 مرداد، قدرت او به یکباره تغییر کرد و به شخص اول مملکت تبدیل شد.

در دوره حکومت پهلوی و همزمان با طرح اندیشه بازگشت به خویشتن و نیز مخالفت با غربزدگی، نهادها و سازمان‌هایی جهت ترویج این اندیشه تاسیس شد. یکی از این نهادها، انجمن فلسفه بود. این انجمن که توسط برخی از منتقدان غربگرایی وابسته به سلطنت شکل گرفته بود بیشتر یک تاکتیک نمایشی بود

رقابت و دیانت، دو رکن اصلی استعمارگری است. استعمارگران در کنار رقابت با یکدیگر، برای دستیابی به سد بیشتر بارها در حق یکدیگر خیانت و نسل‌کشی کردند. نمونه‌ای از این خیانت را می‌توان در حمله هلندی‌ها به انگلیسی‌ها و قتل عام آن‌ها مشاهده کرد.

بهائیان در دوره حکومت پهلوی در بسیاری از ارکان حکومت حضر داشتند. با این حال، بخش‌های نظامی در کانون توجه بهائیان قرار داشت. بسیاری از بهائیان تمایل داشتند در ارتش و بخش‌های نظامی حضور داشته باشند. این موضوع متاثر از دلایل مختلفی بود

محمدرضا شاه در راستای تحقق اهداف کشاورزی، درصدد جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نیز برآمد. بر این اساس، شرکت‌هایی چون شرکت سهامی زراعی نیز به وجود آمد تا در این راستا فعالیت نماید. اما در نهایت به دلایلی به موفقیت نرسید.

حزب رستاخیز اقدامی در جهت ایجاد یک حکومت متمرکز بود. با این حال شاه برای آنکه وجهه سیاسی حکومت خود را حفظ کند، در استدلال‌های متفاوت این اقدام را در راستای ضرورت سیاسی کشور معرفی می‌کرد. در بخشی از استدلال‌های شاه در این رابطه آمده است

انگلیس در دوران سیطره خود بر ایران همواره مدعی پرداخت منصفانه حق و حقوق ایران از نفت بود. این کشور با تهیه گزارش‌های دروغین همواره بر این موضوع تاکید داشت. جالب آنکه این کشور برای اثبات ادعای خود از برخی دروغ‌های اقتصادی مانند عدم بحران اقتصادی در ایران نیز استفاده می‌‌کرد

برنامه اصلاحات شاه تحت عنوان انقلاب سفید، عمدتا بر پایه اصلاحاتی در زمینه اقتصادی بود. اما این لایحه شامل اصلاحات سیاسی و اجتماعی نیز بود. اصلاحات که اهداف خاصی را در نظر داشت منجربه تحولات جدیدی در عرصه اجتماعی شد

افزایش قیمت نفت در دهه 1350، بر وضعیت ساواک نیز تاثیرگذار بود. این موضوع در وهله اول بر بودجه ساواک تاثیر گذاشت. مقایسه بودجه ساواک در دهه 1350 و سال‌های پیش می‌تواند این موضوع را به خوبی نشان دهد

در دوره صفویان؛ تنها گروه خاصی از مردم در تجارت نقش داشتند. علاوه بر گروه‌های داخلی برخی از کشورهای خارجی نیز در تجارت ایران سهم داشتند. در حالت کلی، نقش مردم در تجارت کمرنگ بود. این موضوع دلایل متعددی داشت.