در مباحث مطرح شده درباره دوران حکمرانی رضا خان بارها دیده می شود که افراد مختلف کشیدن راه آهن شمال به جنوب را یکی از موفقیت های رضا خان بر شمرده اند. با این حال و با تورق در برخی منابع تاریخی پر واضح است که اساساً راه آهن شمال به جنوب بیشتر از آنکه صرفه اقتصادی داشته باشد صرفه نظامی و استراتژیک داشته است (آن هم نه برای ایران بلکه برای بریتانیا) موضوعی که حتی توسط احمد شاه قاجار نیز مورد توجه قرار گرفته است . . .
۰
در مباحث مطرح شده درباره دوران حکمرانی رضا خان بارها دیده می شود که افراد مختلف کشیدن راه آهن شمال به جنوب را یکی از موفقیت های رضا خان بر شمرده اند. با این حال و با تورق در برخی منابع تاریخی پر واضح است که اساساً راه آهن شمال به جنوب بیشتر از آنکه صرفه اقتصادی داشته باشد صرفه نظامی و استراتژیک داشته است (آن هم نه برای ایران بلکه برای بریتانیا) موضوعی که حتی توسط احمد شاه قاجار نیز مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده کتاب «پذشته چراغ راه آینده» در این رابطه می نویسد:
«حسین مکی در کتاب مختصری از زندگی احمد شاه با اشاره به راه آهن ایران می نویسد: پس از جنگ بین المللی اول و تصرف بین النهرین به دست دولت انگلیس آن دولت در نظر گرفت راه آهن بغداد-بصره را به پایان رسانده و آن را تا نقطه مرزی ایران و عراق امتداد دهد و میل داشت که دولت ایران را وادار سازد که این رشته راه آهن را تا تهران و از آنجا تا دریای خزر ادامه دهد. این پیشنهاد انگلیسی ها به احمد شاه گفته شد و وی گفت: راه آهنی که به صلاح و صرفه ایران است راه آهنی است که از دزداب (زاهدان فعلی) شروع بشود و مسیر آن به اصفهان و تهران باشد و از آنجا به اراک و کرمانشاهان متصل بشود، یعنی از شرق به غرب ایران، چنان که از زمان داریوش کبیر هم راه تجارت هندوستان به آسیا و سواحل مدیترانه همین راه بوده است و این راه برای ملت ایران نهایت صرفه را از لحاظ تجارت خواهد داشت . . . ولی راه آهن عراق به سمت بحر خزر فقط جنبه نظامی و سوق الجیشی دارد و من نمی توانم پول ملت را گرفته یا از کشورهای خارج وام گرفته صرف راه آهنی که فقط جنبه نظامی دارد بنمایم»
منبع: جامی، گذشته چراغ راه آینده، چاپ دوم، تهران: ققنوس، 1362، ص 25
cafetarikh.com/news/36348
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.