کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ توسط سرویس‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس و با عاملیت برخی چهره‌های خارجی و داخلی رخ داد که در این گزارش مختصر به عوامل و دلایل این موضوع پرداخت شده است.

اشرف پهلوی در جریان کودتای ٢٨ مرداد 1332، نقش پیک محرمانه ای را ایفاء نمود تا از طریق آن مقامات امریکایی و انگلیسی محمدرضا پهلوی را در جریان تصمیم امریکا و انگلیس برای طراحی و عملیاتی نمودن کودتا علیه دولت مصدق بگذارند. کـرمیت ‌ ‌روزولت – مدیر عملیات کودتا در ایران- بـرای اشرف جز آن‌ که‌ قاصد‌ «یک پیام محرمانه» برای شاه باشد،

در تاریخ معاصر ایران دو کودتای موفق اتفاق افتاده است. کودتاهایی که هر دو در راستای منافع غرب بوده است. یکی از کودتاها باعث تاسیس حکومت پهلوی شد و دیگری حکومت از دست رفته پهلوی را بار دیگر بازگرداند...

کودتا هنوز، مصداقی از دخالت آمریکا در امور کشورهای دیگر است؛ آنچه که به باور «نوام چامسکی» در ساختار سیاسی ایالات متحده نهادینه گردیده است و در نتیجه رفتار آن کشور در حوزه‌ی نظام‌ بین‌الملل، برآیندی از منافع و انگیزه‌های داخلی و آمادگی محیط بین‌الملل برای تجاوز و مداخله را نشان می‌دهد

پس از آن‌که شاه توانست در سال‌های بعد از کودتای 28مرداد1332، نهادهای مشارکت قانونی و نیروها و سازمان‌های اجتماعی غیر رسمی را به کلی نابود سازد و فعالیت آنها را ممنوع کند.

در شمار‌های دیگر از روزنامه آفتاب به مقوله آزادی و حدود آن پرداخته شد. در این شماره آمده بود «غذای آزادی» باید «متناسب با قوه آلات هضم باشد.» اگر حدود آزادی رعایت شود، نه تنها این نیاز ضروری بشر محدود نمی‌گردد، «بلکه به ثبات و دوام آن» خدمت شده است. از دید روزنامه آفتاب آنچه باعث تباهی کشور و قرار گرفتن آن در پرتگاه سقوط گردیده؛ «فقط بی مبالاتی در ...

رضاشاه پایه‌های قدرت خود را پله به پله و با اقدامات متعدد انجام داد. یکی از پایه‌های مهم در راستای تکوین دولت مطلقه و یا استبدادی، حذف گروه‌های محلی پراکنده از جمله عشایر بود. این سیاست تحت عنوان سیاست یکجانشینی انجام گرفت. یکجانشینی عشایر که به همان تخته قاپو معروف است طی چند سال و با خشونت هر چه تمام انجام شد و منجربه زندانی و کشته شدن تعداد زیادی ...

در زمانی که کودتای 1299 در ایران رخ داد؛ رضاخان به عنوان عامل کودتا برگزیده شد. حال این سوال برای ایرانیان مطرح است که چرا از میان رجال مطرح و شناخته شده کسی انتخاب نشد و در این میان فردی ناشناخته، یعنی رضاخان میرپنج برگزیده شد؟ . . .

خرید 800 تانک و یا فروش 2 فروند هاورگرافت به ظرفیت 50 تن و با سرعت 70 گره دریایی و نیز 4 کشتی جنگی در کنار یک کشتی جنگی بزرگ 2300 تنی، از جمله قراردادهای نظامی ایران و انگلیس بود.

کودتای 28 مرداد 1332 که با طراحی سازمانهای اطلاعاتی امریکا و انگلیس و عوامل داخلی آنان در ایران صورت گرفت توانست دولت مصدق را ساقط و دولت دست‌نشانده زاهدی را سر کار آورد. کودتای ۲۸ مرداد یکی از حوادث سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر ایران بود که در دوازدهمین سال حکومت پهلوی دوم به وقوع پیوست و سبب تثبیت حاکمیت او تا ربع قرن دیگر شد.

از میان‌ نخست‌وزیران‌ حکومت پهلوی، اشرف فقط با قوام‌السلطنه موافق بود؛ زیرا قوام علیرغم قلدری و خـودخواهی ، به اهمیت‌ و نفوذ‌ اشرف پی برده بود و اغلب توصیه‌ها و سفارشهای او را مـی‌پذیرفت. دکـتر مـصدق‌ از‌ همان ابتدای نخست‌وزیری، با اشرف از در‌ مخالفت‌ درآمد‌. آیت‌الله کاشانی نیز در این مبارزه مصدق‌ را‌ همراهی می‌کرد.

تیمور بختیار وفاداری خود را به رژیم پهلوی و شاه به اثبات رسانیده بود. درجریان کودتای ۲۸ مرداد، حمایت صریح و آشکار او از کودتا، مورد رضایت شاه قرارگرفت و به پاداش آن حکم ریاست فرمانداری نظامی که وظیفه قلع وقمع مخالفان را برعهده داشت برای او صادر شد.

از کودتای 28 مرداد به بعد محمدرضا شاه و دربار به طور مؤثر در انتخابات مجلس دخالت می‌کردند و با استفاده از شیوه‌های مختلفی، همچون به کارگیری نیروهای امنیتی، تعیین و گزینش داوطلبان مورد نظر و حذف نامزدهای مستقل در جریان انتخابات اعمال نفوذ می‌کردند.

با تحکیم حکومت پهلوی دوم پس از کودتای 28 مرداد 1332 هـ ش، زمینه‌های تدریجی برای افزایش نقش‌آفرینی منطقه‌ای دولت شاهنشاهی مهیا گردید. این فرآیند در اواخر دهة 40 ﻫ.ش/ 60م، به ویژه در سال‌های واپسین رژیم پهلوی، روند شتابانی به خود گرفت که از مجموعه عوامل به هم پیوستة خارجی و داخلی تأثیر پذیرفته بود.

پیروزی کودتا 1953 همه آرزوهای شاه را برآورده نساخت و آن طور که انتظار داشت کارها بر وفق مرداش نگردید....

در جریان طراحی و عملیاتی نمودن کودتای 28 مرداد 1332 و ساقط نمودن دولت قانونی مصدق، بـجز اینتلیجنت سرویس‌ و سیا‌، یک سازمان صهیونیستی مستقل از سازمانهای موساد‌ و اسرائیل‌ در‌ کودتای 28 مرداد نقش داشتند. پس از رنسانس پدیده‌ای به نام «فاعل شدن‌ یـهودیت‌ پنـهان در امور جهان» در‌ دنیا‌ شکل گرفت‌.

شاه معمولاً افرادی را به عنوان رئیس شرکت انتخاب می‌کرد که وابستگی زیادی به رژیم و شخص شاه داشتند. به عبارتی، وفادارترین افراد به شاه در اولویت بودند.

به گواه تاریخ، بعد از پیروزی کودتای 28 مرداد 1332 فصل جدیدی از دوران سلطنت پهلوی دوم آغاز شد.  دورانی که در آن محمدرضاشاه پای در کفش پدر گذاشت و در قامت یک دیکتاتور  تمام عیار ظاهر گشت و تمامی سطوح جامعه اعم از نخبگان سیاسی تا مردم عادی از جلوه های استبدادی شاه پهلوی بی نصیب نماندند.

اولین و مهمترین اعتراض سیاسی به موضوع کودتا و دستگیری مصدق را می‌توان در جنبش دانشجویی دید.

بدون شک یکی از عوامل اصلی پیروزی کودتاچیان در سال 1332، علاوه بر پشت کردن مصدق به آیت الله کاشانی و ایجاد شکاف بین دو رهبر نهضت ملی شدن  نفت ، اعتماد بیش از حد مصدق به برخی از نزدیکان و حتی قوم و خویشانش بود که  نهایتاً همین افراد هم از پشت به وی خنجر زدند و موجبات سقوط وی را در 28 مرداد 1332 فراهم نمودند.