وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره حکومت پهلوی، در نازلترین سطح خود قرار داشت و همین موضوع صدای حامیان حقوق بشر و حتی برخی از متحدان غربی شاه را درآورده بود. اما شاه با بدبینی، ضمن رد هر گونه انتقادی، مدعی بود که هیچ شکنجه‌ای در ایران وجود ندارد.

عبدالعلی لطفی (زاده ۱۲۵۸ یا ۱۲۵۹– درگذشته ۱۳۳۵) سیاستمدار و حقوق‌دان، وزیر دادگستری ایران در دولت محمد مصدق بود. وی پیش از دوران وزارت، رئیس دیوان جزای عُمّال دولت (دیوان کیفر کارکنان دولت) و رئیس کل بازرسی کل کشور بود.

22 بهمن - انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در 22 بهمن سال 1357 به پیروزی رسید و مردم انقلابی، اداره حکومت کشور را به دست گرفتند.سال 1357 در حالی آغاز شد که صدای مهیب انفجار خشم مردم که از 19 دی سال 1356 در قم آغاز شده بود از تبریز، یزد، جهرم، کازرون، تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، رفسنجان، همدان، نجف‌آباد و سایر شهرهای ایران به گوش شاه و آمریکا می‌رسید.

مخالفان شاه تنها به مخالفان داخلی محدود نبودند، بلکه بسیاری از ایرانیان خارج از کشور نیز علیرغم آنکه از زندگی، فرهنگ و تحصیلات غربی بهره می‌بردند، مخالف سیاست‌های شاه بودند. از این رو گزارشات زیادی از تظاهرات دانشجویان علیه شاه در کشورهای غربی همچون آلمان وجود دارد. با این حال دستگاه حکومت به جای شناسائی دقیق مخالفان، آن را به عوام چپ و توده‌ای در ...

مهمترین تکیه گاه شاه در حفظ قدرت، ارتش بود. چرا که بسیاری از دوستان و مشاوران فکری شاه او را تنها گذاشته و یا شاه خود آنها را به طرق مختلف و در راستای سیاست نمایشی آشتی ملی، زندانی کرده بود. با این حال ارتش نیز چندان قابل اعتماد نبود. هارنی در این باره می‌نویسد

آمریکا در برقراری ارتباط با دانشجویان و دانشگاهیان از شیوه جذب افراد مایل به غرب و یا مخالف با روحانیون استفاده می‌کرد. درواقع خدمت صادقانه آن افراد و بیوگرافی قوی در این زمینه یکی از شروط و رموز اصلی در جذب افراد محسوب می‌شد

ماه محرم یکی از ماه‌های مهم برای آغاز اعتراضات سیاسی مردم و انقلابیون بود؛ زیرا فرصت عزاداری‌های دسته‌جمعی امکان اعتراضات گروهی و طرح شعارهای سیاسی را بیش از پیش فراهم می‌ساخت. نمونه این شرایط را می‌توان در محرم سال 57 مشاهده نمود.

در طی دوران حکومت پهلوی، قیمت نفت بارها با نوسات متعدد مواجه شد، اما در سال 1973 یک بحران جدی رخ داد که تاثیر مهمی بر قیمت نفت گذاشت. این بحران با افزایش قیمت نفت نشان داد که شاه نفت تا چه اندازه‌ای اهمیت دارد و شاه می‌توانست با تکیه بر مردم و فروش نفت از کشورهای غربی مستقل باشد، اما هیچگاه این اتفاق رخ نداد

بعد از اولتیماتوم روسیه به ایران که در پی استخدام مستشار آمریکایی صورت گرفت، کشور با وضعیت هرج و مرج و ناامنی مواجه شد. در این دوره عده زیادی از گروه‌های مذهبی و وطن‌دوستان، با تقبیح و انزجار از دخالت‌های روسیه در کشور، راه‌حل‌هایی را ارائه کردند. روزنامه آفتاب نیز از جمله روزنامه‌هایی بود که در این زمینه راه‌حلی را ارائه داد

موضوع ورود امام به کشور، مهمترین چالش شاه و قدرت‌های حامی آنها بود. ترس شاه از این بود که ورود امام قدرت او را به طور کلی متزلزل نماید و او را برای همیشه برکنار کند. تحلیلگران غربی نیز پیش‌بینی می‌کردند با ورود امام به کشور احتمالاً درگیری و کودتا شکل بگیرد

رهبر فدائیان اسلام، نواب صفوی، با بسیاری از علما و روحانیون در ارتباط بود و در بسیاری از مسائل سیاسی از آن‌ها تبعیت می‌کرد. یکی از روحانیونی که نواب با او ارتباط نزدیکی داشت و آن ارتباط بعدها دستخوش فراز و نشیب‌هایی شد، آیت‌الله کاشانی بود.

انگلیس و بسیاری از قدرت‌های خارجی با ستایش از رضاخان، او را منجی ایران دانسته و معتقد بودند که در دوره او زمینه مساعد برای گسترش روابط خارجی و نیز مساعد شدن وضعیت مردم شکل خواهد گرفت؛ اما با گذشت زمان بسیاری از این تحلیل‌ها اشتباه از آب درآمد.

هفت سین به معنای هفت قلم شیئی که نام آن‌ها با حرف «س» (سین) آغاز می‌شود، یکی از اجزای اصلی آیین‌های سال نو است که بیشینه‌ی ایرانیان آن را برگزار می‌کنند. این اقلام سنتاً در سفره‌ی هفت سین چیده و به نمایش گذاشته می‌شوند.

محمدرضا پهلوی علاقه زیادی به تعریف و تمجید از خود داشت و این موجب شده بود که چاپلوسی و تملق در بین کارکنان و نزدیکان وی بیداد کند در این محیط چاپلوسی و خودپرستی، رسانه های گروهی وظیفه داشتند مردم را هدایت کنند.

در دوره قاجار بسیاری از تشکیلات سیاسی، اقتصادی و نظامی در حد ابتدایی و اولیه بودند. اما برخی از مسائل باعث شد تا این امور توسعه و رشد محدودی پیدا کنند. یکی از این عوامل گسترش ارتباطات و در مواردی دخالت‌های بیگانگان بود که برای منافع خود مجبور به گسترش برخی از تشکیلات بودند.

در شمار‌های دیگر از روزنامه آفتاب به مقوله آزادی و حدود آن پرداخته شد. در این شماره آمده بود «غذای آزادی» باید «متناسب با قوه آلات هضم باشد.» اگر حدود آزادی رعایت شود، نه تنها این نیاز ضروری بشر محدود نمی‌گردد، «بلکه به ثبات و دوام آن» خدمت شده است. از دید روزنامه آفتاب آنچه باعث تباهی کشور و قرار گرفتن آن در پرتگاه سقوط گردیده؛ «فقط بی مبالاتی در ...

آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی نیز از جمله روحانیون مبارز انقلاب اسلامی بودند که بارها به دلیل فعالیت‌های خود توسط ساواک، دستگیر، بازجویی و شکنجه شدند. ایشان همچنین، چند بار توسط ساواک روانه زندان شدند و یا مورد تبعید قرار گرفتند.

ساواک و حکومت پهلوی، همواره نقش گروه‌های مذهبی را دست کم می‌گرفت. حکومت بر این باور بود که قدرت گروه‌های مذهبی ناچیز است. اما سلسله دستگیری علما و فشار افکار عمومی، خلاف این باور را نشان داد. نمونه‌ای این ادعا را می‌توان در آزادی آیت‌الله دستغیب و برخی از علمای دیگر، تحت فشار افکار عمومی مشاهده کرد.

در رابطه با علل نفوذ قدرت‌های بیگانه به ایران در دوره مشروطه و پس از آن دیدگاه‌های متعددی ارائه شده است. اما در میان تمام عوامل نقش مسائل داخلی بسیار پررنگ و مهم است. این وضعیت بهانه خوبی دست بیگانگان داده بود تا ضمن بهره‌برداری از ایران، خود نیز عاملی برای تقویت بی‌ثباتی شوند.

یکی از علل سقوط حکومت شاه آن بود که بسیاری از واقعیات سیاسی به گوش او نمی‌رسید. به عبارتی فرهنگ سیاسی که توسط شاه شکل گرفته بود؛ مانع از رسیدن واقعیات به شاه بود. نمونه این واقعیت را می‌توانیم از زبان احسان نراقی در گفت و گو با شاه نیز مشاهده نماییم.